Jak zmienić zasilanie jdnofazowe na 3 fazowe obecnie jest remont instalacji elektrycznej całego budynku
Kluczowe punkty
• Formalności u OSD (warunki, umowa, opłata przyłączeniowa).
• Wymiana/rozbudowa przyłącza oraz licznika.
• Modernizacja instalacji wewnętrznej zgodnie z PN-HD 60364.
• Odbiory i pomiary przez elektryka z uprawnieniami SEP E-D + pomiary.
1.1. Sporządź bilans mocy wszystkich planowanych odbiorników:
\[ P{\text{Σ}} = \sum{i} \frac{P{i}}{\text{cos}\,\varphi{i}} \cdot k_{\text{s}} \]
(kₛ – współczynnik jednoczesności 0,4 ÷ 0,7 typowo dla budynków mieszkalnych).
1.2. Dla domu jednorodzinnego obecnym standardem jest 12-20 kW (zabezpieczenie 3 × 25 A lub 32 A).
1.3. Zaplanuj rezerwę (fotowoltaika, pompa ciepła, wallbox 11 kW).
2.1. Wniosek WP („określenie warunków przyłączenia”). Dołącz: tytuł prawny do nieruchomości, szkic sytuacyjny, wnioskowaną moc.
2.2. OSD wydaje „Warunki przyłączenia” (do 30 dni); określają: przekrój i trasę przyłącza, punkt pomiarowy (ZK-P), typ zabezpieczenia (S-kA, ewent. limiter mocy).
2.3. Podpisujesz „Umowę o przyłączenie” i wnosisz opłatę: 70-80 zł/kW (przyłącze kablowe, stawka 2024 r. wg taryf zatwierdzonych przez URE).
2.4. OSD buduje/modernizuje przyłącze (czas 3-12 mies.); montuje ZK-P z licznikiem trójfazowym.
3.1. Projekt (uprawniony projektant): schemat jednokreskowy, trasy kablowe, bilans mocy, selektywność zabezpieczeń.
3.2. Wewnętrzna Linia Zasilająca – typowo YKY 5×10 mm² do 25 m od ZK (dobór przekroju: przekrój ≥ I_b·L/(k_u · ΔU), ΔU ≤ 3 %).
3.3. Rozdzielnica RG-1F → RG-3F:
• Rozłącznik główny 4P,
• SPD typ 1+2 (jeśli przyłącze od sieci napowietrznej),
• RCD 4P 30 mA (obwody gniazd), 100-300 mA (ppoż.),
• S-B/C dobrane do przekroju przewodów (Automat 3P B16 A = przewód 5G2,5 mm²).
3.4. Obwody: równomierne obciążenie faz (L1 – kuchnia, L2 – gniazda salon + PV, L3 – łazienka + wallbox); odbiorniki 3-fazowe – przewód 5-żyłowy (5G4…5G10 mm²).
3.5. Uziemienie ≤ 30 Ω (TN-S/TN-C-S). W razie potrzeby dobuduj bednarkę Fe/Zn 30 × 4 mm + złącze kontrolne.
• Rezystancja izolacji ≥ 1 MΩ.
• Impedancja pętli zwarciowej Zₛ ≤ U₀ / I_a (I_a – prąd wyłączający zabezpieczenie).
• Czas zadziałania RCD < 0,3 s (I_Δn).
• Protokół + „Oświadczenie o gotowości instalacji przyłączanej” (druk OGI).
OSD montuje licznik 3-fazowy, plombuje ZK-P, podpisujesz nową/zmienioną umowę kompleksową (taryfa G11/G12 lub G13EV).
• Lawinowy wzrost wniosków o 3-fazę w związku z pompami ciepła i ładowarkami EV (dane Tauron 2023 r.: +38 % r/r).
• Opłata przyłączeniowa wg taryf 2024: 76,44 zł/kW (kablowe), 56,56 zł/kW (napowietrzne).
• Coraz częstsze stosowanie ograniczników mocy zamiast tradycyjnych S-ów w ZK (wymóg niektórych OSD).
• Rozdzielnice prefabrykowane w systemie „smart-ready” (IEC 61439) – możliwość montażu mierników energii, sterowników HEMS.
• Trend do budowy WLZ od razu 5×16 mm² – zapas pod magazyn energii > 20 kW.
• Prąd znamionowy przy mocy 15 kW:
\[ I = \frac{P}{\sqrt{3}\,U\,\cos\varphi} \approx \frac{15\,000}{\sqrt{3}\cdot 400 \cdot 0{,}95} \approx 23 A \]
czyli zabezpieczenie 3 × 25 A.
• Kolory żył wg PN-EN 60446: L1 – brązowy, L2 – czarny, L3 – szary, N – niebieski, PE – ż-gn.
• Typowe gniazdo „siły” – 16 A/5P/6h (czerwone).
• Prace musi prowadzić osoba z uprawnieniami SEP G1 (E – eksploatacja, D – dozór) oraz ważnym świadectwem pomiarowym.
• Dokumentację przechowuje się min. 5 lat (rozporządzenie o warunkach technicznych).
• Zakazane jest samowolne plombowanie licznika i ingerencja w układ pomiarowy (K.K. art. 278 § 5 – kradzież energii).
• W trakcie remontu przewiduj dodatkowe peszle Ø 40 mm między rozdzielnicą a strychem/piwnicą – ułatwi dołożenie PV lub magazynu energii.
• Jeśli sieć lokalna jest słaba, rozważ soft-starty/VFD do dużych silników.
• Przy planowanym wallboxie 11 kW zastosuj osobny obwód 5G6 mm² + RCD-AC lub typ B (wymóg PN-HD 60364-7-722).
• OSD może odmówić zwiększenia mocy, gdy lokalna linia NN jest przeciążona – wtedy koszty przebudowy sieci przerzuca częściowo na inwestora.
• Czas realizacji zależy od regionu; w 2023 r. średni czas Tauron ≈ 180 dni, Energa ≈ 120 dni.
• Alternatywa: konwerter faz (VFD/rotary converter) – sens tylko dla pojedynczego silnika do 4-5 kW. Nie zastępuje pełnej instalacji 3-fazowej.
• Integracja instalacji 3-fazowej z domowym EMS (Energy Management System).
• Współpraca z fotowoltaiką + magazyn energii i dynamicznym taryfowaniem (taryfa dynamiczna PGE/Tauron 2024 r.).
• Nowe normy IEC 61850-8-2 (EDGE) dotyczące komunikacji liczników z mikro-siecią domową.
Przejście na zasilanie trójfazowe to proces dwuetapowy: formalności w OSD (wniosek → warunki → umowa → przyłącze) oraz modernizacja wewnętrznej instalacji (WLZ 5-żyłowy, rozdzielnica 3F, pomiary). Koszty dla domu 15 kW wynoszą orientacyjnie: 1 100 zł opłata przyłączeniowa + 6 000–12 000 zł instalacja wewnętrzna. Całość trwa od kilku miesięcy do roku, lecz daje możliwość bezpiecznego zasilenia nowoczesnych odbiorników, równomierne obciążenie sieci i przygotowanie budynku na przyszłe potrzeby energetyczne.
