ZTR-120 – wskaźnik prądu ładowania, wymiana amperomierza 0-10A DC

Pytanie

witam. szukam wskaźnika do modelu ZTR-120. uszkodziła sie wskazówka do pomiaru prądu ładowania.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najprostsze i najbardziej niezawodne rozwiązanie to wymiana całego amperomierza na współczesny analogowy miernik tablicowy DC o zakresie 0-10 A (lub 0-6 A, jeśli stwierdzi Pan z danych katalogowych, że ZTR-120 nie przekracza 6 A).
• Nowy miernik powinien być magnetoelektryczny (ruchoma cewka), z pomiarem bezpośrednim (bez zewnętrznego bocznika) i wymiarami ramki identycznymi z otworem w panelu prostownika.

Kluczowe punkty
• zakres 0-10 A DC, klasa 2,5 lub lepsza
• zasilanie i pomiar prądu stałego (DC)
• średnica/ramka identyczna jak oryginał (najczęściej 48 × 48 mm)
• zachowanie kolejności przewodów (+ do zacisku „+” miernika)
• alternatywy: naprawa samej wskazówki lub montaż cyfrowego modułu V-A

Szczegółowa analiza problemu

1. Identyfikacja ZTR-120
   • Popularny prostownik akumulatorów 6/12 V produkcji krajowej (lata 80.–90.), szczytowy prąd ładowania 6–8 A.
   • Amperomierz włączony szeregowo w obwód wyjściowy, bez zewnętrznego bocznika.

2. Parametry oryginalnego wskaźnika
   • Zakres: 0 – 6 A lub 0 – 10 A DC.
   • Ustrój: magnetoelektryczny, klasa 2,5, bez bocznika zewnętrznego.
   • Montaż: tablicowy; spotykane ramki 45 × 45 mm lub 48 × 48 mm, otwór Ø 41 – 45 mm.

3. Dlaczego wymiana całego ustroju jest lepsza niż naprawa wskazówki
   • Wskaźnik (igła) jest wyważany statycznie i dynamicznie – ręczna naprawa jest trudna, wymaga balansu i kalibracji.
   • Czas i koszt przekraczają cenę nowego miernika (15–30 zł w handlu detalicznym).

4. Opcje zamienne
   A. Nowy analogowy amperomierz – najprostszy montaż „plug-and-play”.
   B. Używany, oryginalny wskaźnik z demontażu (Allegro, OLX, forum elektroda.pl – link do schematu ZTR-120 z wątku online).
   C. Cyfrowy panelowy miernik V-A (np. moduł 0-100 V / 0-10 A) – wymaga zasilania pomocniczego 4,5-30 V i przeróbki otworu.

5. Połączenia elektryczne
   • Amperomierz szeregowo: mostek prostowniczy → + miernika → zacisk „+” urządzenia.
   • Biegunowość: po odwrotnym podłączeniu wskazówka wychyli się w lewo i może dojść do jej zablokowania.

6. Sprawdzenie, czy miernik ma wbudowany bocznik
   • Jeśli rezystancja miernika (omomierz) wynosi 0,05 – 0,2 Ω, to pomiar jest bezpośredni – potrzebujemy zamiennika do 10 A bez bocznika.
   • Gdyby wewnętrzna rezystancja była wysoka (kilka Ω), oznaczałoby to ustrój 1 mA i zewnętrzny bocznik, ale w ZTR-120 praktycznie tego nie spotykano.

7. Montaż mechaniczny
   • Stary miernik wyjmujemy po odkręceniu dwóch nakrętek M3/M4.
   • Nowy miernik osadzamy w ten sam otwór i dociskamy blaszką montażową dostarczoną z miernikiem.
   • Jeśli ramka jest większa – można dosztukować płytkę maskującą z aluminium lub druku 3D.

8. Kalibracja (opcjonalnie)
   • Podłączamy znany rezystor 1 Ω i zasilacz 2 V DC – powinniśmy uzyskać 2 A.
   • Regulujemy (jeżeli miernik ma śrubę zerowania) tak, aby wskazania były zgodne.

Aktualne informacje i trendy

• Na rynku masowym (TME, Farnell, Aliexpress, Allegro) łatwo kupić analogowe mierniki 0-10 A DC 48×48 mm w cenie 15-30 zł – najczęściej produkcji Nanjing / YFE.
• Coraz częściej stosuje się cyfrowe moduły V-A z bargraph-em LED lub LCD; koszt 25-40 zł, ale wymagają zasilania 5–30 V.
• Trend OEM: prostowniki nowej generacji zastępują wskaźniki analogowe diodami LED lub wyświetlaczami OLED z kontrolerem mikroprocesorowym i algorytmem CC/CV.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Ustrój magnetoelektryczny: moment \(M = N \cdot I \cdot B \cdot A\); zakres rozszerza się bocznikiem \(R_s\) wg
\[
R_s = \frac{Im}{I{max}-I_m} \cdot R_m
\]
W ZTR-120 \(R_s \approx 0\) (pomiar bezpośredni).
• Jeśli chciałby Pan zachować skalę „oryginalną” – można wyjąć tarczę ze starego miernika i przełożyć do nowego (śruby M1,6 na kołnierzu cewki).

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy urządzeniu sieciowym 230 V wymaga odłączenia od sieci, rozładowania kondensatorów filtrujących – zgodnie z PN-EN 50110-1.
• Wymieniany miernik powinien mieć znak CE, a po ingerencji urządzenie wciąż podlega podstawowym wymaganiom dyrektywy niskonapięciowej (LVD 2014/35/UE).
• Zachowanie oryginalnego wyglądu może mieć znaczenie kolekcjonerskie – informacja dla ewentualnej odsprzedaży.

Praktyczne wskazówki

1. Zmierz otwór montażowy (suwmiarka).
2. Sprawdź rezystancję starego miernika omomierzem → potwierdź brak zewnętrznego bocznika.
3. Kup miernik 0-10 A DC 48 × 48 mm, klasa 2,5, bez bocznika.
4. Zamontuj, zachowując biegunowość.
5. Krótkie testowe ładowanie akumulatora (np. 12 V/55 Ah) pod kontrolą multimetru – porównaj wskazania.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• W starszych partiach ZTR-120 spotykany był zakres 0-6 A – wtedy dla lepszej czytelności warto kupić miernik 0-6 A (dostępny rzadziej, ale istnieje).
• Cyfrowy zamiennik poprawi dokładność, lecz zmieni stylistykę i wymaga zasilania pomocniczego.
• Istnieją wersje ZTR-120 „B” z regulacją prądu – upewnij się, że maksymalny prąd nie przekracza 10 A.

Sugestie dalszych badań

• Pobierz schemat ZTR-120 z elektroda.pl (wątek: „Schemat prostownika ZTR-120”, link w odpowiedzi online) – ułatwi ewentualne dalsze naprawy.
• Rozważ wymianę mostka prostowniczego na wersję 25 A/200 V i dodanie bezpiecznika polimerowego PTC w torze wyjściowym.
• Jeżeli zależy Panu na estetyce, wskazówkę można wydrukować w 3D z żywicy i wyważyć ołowiem lutowniczym – to jednak wymaga mikrowagi.

Krótkie podsumowanie

Uszkodzony wskaźnik w ZTR-120 najłatwiej zastąpić fabrycznie nowym analogowym amperomierzem 0-10 A DC bez bocznika, pasującym wymiarami do otworu w panelu. Takie mierniki są powszechnie dostępne, tanie i nie wymagają modyfikacji układu prostownika. Zachowanie biegunowości i podstawowych zasad BHP przy pracy z napięciem sieciowym zapewni szybkie i bezpieczne przywrócenie funkcjonalności urządzenia.