Zwarcie na kablu wentylatora Indesit – dwa plusy na przewodach, przyczyny i diagnostyka

Pytanie

Na kablu od wentylatora mam zwarcie, w obu kablach jest plus? Z czego to wynika? Jaką może być przyczyną?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• „Plus” na obu żyłach najczęściej oznacza przerwę w przewodzie masowym (−) lub w sterowniku typu „low-side switch” oraz jednoczesne podanie dodatniego potencjału na linię zasilającą.
• Powód: zwarcie/przerwa w kablu, uszkodzenie izolacji lub uszkodzony element sterujący (tranzystor, przekaźnik) powoduje, że obie żyły znajdują się na tym samym dodatnim potencjale względem obudowy.
• Najczęstsze przyczyny: przerwany przewód masy, zwarcie żyły „minus” do „plusa”, uszkodzenie modułu sterującego lub błędny pomiar względem niewłaściwego punktu odniesienia.

Szczegółowa analiza problemu

1. Topologia zasilania wentylatora

1. Wentylatory w AGD są najczęściej zasilane z wyprostowanego napięcia DC (np. 12 V) i sterowane: • „low-side” – tranzystor zwiera przewód masowy do GND; \ • „high-side” – tranzystor podaje „+” na silnik, masa jest stała.
2. Jeśli uszkodzi się ścieżka/żyła masowa w układzie „low-side”, silnik „unosi się” razem z plusową szyną: multimetr pokaże „+V” na obu żyłach względem obudowy, chociaż między żyłami realne napięcie jest ≈ 0 V.
3. Analogicznie zwarcie żyły „−” do „+” z jednoczesną przerwą w samym silniku da dokładnie ten sam efekt.

2. Elektrotechniczne przyczyny „plusa na obu kablach”

1. Przerwa w przewodzie masowym (kabel, złącze, zimny lut, pęknięta ścieżka).
2. Zwarcie żyły masowej do zasilającej w wiązce (przetarta izolacja, wilgoć).
3. Uszkodzony MOSFET/BJT sterujący (przebicie dren–źródło lub kolektor–emiter).
4. Wewnętrzne zwarcie uzwojeń silnika do zasilania +V przy jednoczesnym rozwarciu masy.
5. Błąd pomiaru – pomiar względem „pływającej” masy lub próbnikiem o wysokiej impedancji bez odpowiedniego odniesienia.

3. Konsekwencje

• Brak obiegu prądu ⇒ wentylator nie startuje ⇒ przegrzewanie komory mrożącej / sprężarki.
• Ryzyko przepalenia ścieżek, bezpiecznika, a w skrajnym przypadku pożaru izolacji.

Aktualne informacje i trendy

• Nowoczesne lodówki stosują wentylatory BLDC 3- lub 4-przewodowe (V+, GND, FG, PWM). Linię GND często przełącza tranzystor N-MOSFET; jego przebicie jest jedną z głównych awarii raportowanych w serwisach (dane 2023–2024).
• Coraz częściej sterowniki wyposażane są w czujnik prądu; procesor wyłącza MOSFET przy zwarciu. Starsze modele Indesit takich zabezpieczeń nie mają i usterka objawia się wysokim prądem lub „dwoma plusami”.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Multimetr ma typowo ≥ 1 MΩ impedancji; przy przerwie w masie niewielki upływ (kΩ-MΩ) potrafi „podciągnąć” linię − do + przez silnik lub moduł, co obserwujemy jako „+”.
• Aby potwierdzić, zmierzyć napięcie bezpośrednio między dwoma żyłami: jeśli ≈ 0 V, brak różnicy potencjałów = brak obiegu prądu.

Aspekty etyczne i prawne

• Naprawa urządzeń pod napięciem sieciowym wymaga odłączenia od sieci (PN-EN 50110-1).
• Nieuprawnione modyfikacje w AGD mogą unieważnić gwarancję; urządzenia zasilane 230 VAC objęte są Dyrektywą Niskonapięciową (LVD).
• Obowiązek segregacji odpadów (zużyty wentylator/moduł PCB).

Praktyczne wskazówki

1. Odłącz lodówkę od sieci.
2. Rozepnij złącze wentylatora.
3. Pomiar rezystancji:
   • między żyłami – powinna być > kΩ (silnik odłączony), \ • każda żyła ↔ obudowa – powinna być nieskończona.
4. Jeśli kabel zwarty → wymiana wiązki.
5. Jeśli kabel OK, sprawdź MOSFET/BDW / przekaźnik na płycie: pomiar diodą, ewentualnie wymiana.
6. Wentylator: rezystancja uzwojeń kilkadziesiąt–kilkaset Ω; 0 Ω lub ∞ oznacza zwarcie/przerwę.
7. Po naprawie podłącz szeregowo amperomierz (lub bezpiecznik topikowy) i testuj.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Czasem sterownik PWM pracuje z 50 Hz, a multimetr „DC” pokazuje zafałszowane wartości – wówczas należy użyć trybu „True RMS” lub oscyloskopu.
• W wersjach 3-przewodowych (tachometr FG) błędne podłączenie sondy pomiarowej może wskazać „+” na linii tachometru.

Sugestie dalszych badań

• Analiza termowizyjna PCB podczas pracy — ujawnia gorące punkty MOSFET-ów.
• Dodanie bezpiecznika polimerowego PTC w linii V+ wentylatora – tani element prewencyjny.
• Testy migracji wilgoci w wiązkach przewodów w niskich temperaturach (rejon zamrażarki).

Krótkie podsumowanie

Problem „plusu na obu przewodach” zwykle wynika z przerwy w masie lub zwarcia żyły „−” do „+”, powodując, że obu przewodom przypisany jest ten sam potencjał. Źródłem są uszkodzenia mechaniczne kabla, wilgoć lub przepalone elementy sterujące. Diagnostykę zaczynamy od pomiarów rezystancji przy wyłączonym zasilaniu, izolujemy wentylator i kabel, następnie badamy moduł sterujący. Bez prawidłowego usunięcia usterki grozi to dalszymi uszkodzeniami i ryzykiem pożaru – w razie wątpliwości zalecany jest autoryzowany serwis.