Zwrotnica do drivera Skytec/Omnitronic 902.263 – schemat, wartości, ochrona

Pytanie

zwrotnica drivera 902.263

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Driver 902.263 to popularny, ekonomiczny przetwornik kompresyjny 1″ (np. Skytec/Omnitronic, art. 902.263, 80 W RMS, 8 Ω, Fs ≈ 1,2 kHz, pasmo użyteczne 1,5 ÷ 18 kHz).
• Minimalna bezpieczna częstotliwość podziału: ≥ 2 kHz przy stromym filtrze (≥ 12 dB/okt.).
• Przykładowa zwrotnica Butterwortha II rzędu (8 Ω, Fc = 2,2 kHz): C = 4,3 µF szeregowo, L = 0,56 mH równolegle.
• Dla lepszej ochrony (III rząd, 18 dB/okt.) dodaj za cewką kolejny kondensator 8,2 µF.
• Często wymagany jest L-pad (np. 2,2 Ω / 22 Ω) aby wyrównać efektywność względem sekcji nisko-/średniotonowej.

Szczegółowa analiza problemu

1. Identyfikacja drivera 902.263

• Kod 902.263 występuje w katalogach Skytec/Omnitronic (oraz dystrybutorów Conrad, Tronios). Dane katalogowe (waha się w zależności od rewizji partii):
 – Średnica gwintu: 1″ / 34 mm, standard horn-thread.
 – Impedancja: 8 Ω (min. 6,5 Ω @ 2,2 kHz).
 – Czułość: ~105 dB (1 W/1 m, 2 kHz – 10 kHz, z hornem TR‐120).
 – Fs: 1,1 ÷ 1,4 kHz.
 – Pmax: 160 W / 80 W RMS (IEC268-5, 2 h, 12 dB crest).

2. Kryteria projektowe zwrotnicy

1. Fc ≥ (1,5 ÷ 2) × Fs dla 12 dB/okt. lub ≥ Fs dla 18 dB/okt.
2. Nachylenie: minimum II rząd; w praktyce III rząd (LR-18 dB) albo IV rząd (LR-24 dB) w aplikacjach PA.
3. Dopasowanie poziomów SPL – zwykle driver wymaga tłumika 1-3 dB.
4. Kompensacja impedancji (RLC-Zobel) stosowana rzadko; układ „HF-protection” (żarówka 12 V/24 W lub PTC) bywa używany w tanich zwrotnicach estradowych.

3. Obliczenia – przykładowe konfiguracje (Z = 8 Ω)

a) Butterworth 12 dB/okt., Fc = 2,2 kHz
 C = 0,707 / (2πFcZ) ≈ 4,3 µF (MKP 250 V)
 L = 1,414 × Z / (2πFc) ≈ 0,56 mH (cewka powietrzna 0,6 mm, RDC ≈ 0,35 Ω).
b) Linkwitz-Riley 24 dB/okt., Fc = 1,8 kHz (podział z 12″ wooferem)
 Sekwencja C-L-C-L: 6,8 µF – 0,47 mH – 12 µF – 0,33 mH.
 Zysk: zgodność fazowa 360°, lepsza ochrona przy dużej mocy.
c) L-pad –3 dB: Rser = 2,2 Ω, Rpar = 22 Ω (rezystory MOX ≥ 10 W).

4. Weryfikacja praktyczna

• Pomiar akustyczny w osi horna (Dayton EMM-6 + REW lub OmniMic) – sprawdź sumowanie z sekcją LF/MF.
• Sprawdź polaryzację – przy filtrowaniu LR 24 dB głośniki w fazie; przy Butterworth 12 dB zwykle odwracamy fazę drivera.
• Test termiczny: 30 min pink-noise IEC z limiterem – brak kompresji >2 dB.

Aktualne informacje i trendy

• W małych systemach PA wyparcie pasywnych zwrotnic przez procesory DSP (MiniDSP, DCX2496, PLM) – precyzyjny podział, FIR, limitery.
• W DIY Hi-Fi popularność symulatorów VituixCAD 2 oraz pomiarów „gated + merge” (Near-field + Groundplane) umożliwiających projekt zwrotnicy na podstawie faktycznych danych on-axis/off-axis.
• Coraz częściej stosuje się filamentową żarówkę lub PTC-resettable w torze HF jako soft-limiter (ochrona przed clipem klasy-D).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Wzory LC podaję dla topologii high-pass; gdy driver pracuje w układzie 2-drożnym, woofer dostaje lustrzaną sekcję low-pass.
• Kondensatory polipropylenowe (MKP) >250 V mają ESR ~0,04 Ω – minimalizują straty.
• Cewki powietrzne utrzymuj pod kątem 90° by zmniejszyć sprzężenia.

Aspekty etyczne i prawne

• Systemy PA podlegają normom hałasu (PN-EN 60065, Dyrektywa 2003/10/WE). W zwrotnicach estradowych warto przewidzieć limiter/ochronę termiczną, by nie narażać słuchu publiczności i sprzętu.
• Montaż w komercyjnych zestawach wymaga zgodności CE (dyrektywa LVD, RoHS).

Praktyczne wskazówki

1. Zacznij od symulacji (VituixCAD, XSim) importując pomiary .frd, .zma.
2. Dobierz elementy z tolerancją ±5 % i sprawdź finalnie przyrządem LCR.
3. Zachowaj separację cewek (≥ 2לrednica) i przykręć je do płyty MDF.
4. Jeśli chcesz prostszego rozwiązania – gotowy filtr Monacor DN-2/E 2,5 kHz 12 dB/okt. (Fc realnie ≈ 2,2 kHz przy 8 Ω) jest kompatybilny z 902.263.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Specyfikacje chińskich rewizji 902.263 bywają rozbieżne – zawsze weryfikuj Fs i impedancję na stanowisku pomiarowym.
• Przy Fc < 1,8 kHz driver szybko wchodzi w obszar dużych zniekształceń (THD > 5 %) – unikaj.

Sugestie dalszych badań

• Porównanie pasywnego LR 24 dB vs aktywnego DSP LR 48 dB z kompensacją czasu propagacji.
• Analiza wpływu rodzaju horna (exponential vs constant-directivity) na wymagany EQ powyżej 10 kHz.
• Badania materiałów diafragmy (titanium vs PEM-polyester) – wpływ na pasmo 15–20 kHz.

Krótkie podsumowanie

Driver 902.263 wymaga filtru górnoprzepustowego co najmniej 12 dB/okt. przy ok. 2 kHz; typowe wartości dla 8 Ω to C ≈ 4,3 µF oraz L ≈ 0,56 mH, z ewentualnym L-padem w celu zrównania poziomów. W aplikacjach o większej mocy lub przy niższej Fc bezpieczniej zastosować filtr 18–24 dB/okt. Projekt zwrotnicy należy zweryfikować pomiarowo, a w nowoczesnych systemach warto rozważyć pełny podział aktywny DSP.