Zwrotnica do GDWK 10/80/19 8Ω – schemat, wartości elementów, filtr 1 i 2 rzędu

Pytanie

Schemat zwrotnicy gdwk 10 /80/19/8ohm

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Nie istnieje „uniwersalny” schemat zwrotnicy tylko dla GDWK 10/80/19 8 Ω – projekt zależy od konkretnej kolumny i pozostałych przetworników.
• Jeśli jednak potrzebujesz szybkiego, działającego punktu wyjścia dla tweetera GDWK 10/80/19 8 Ω:
  • Filtr 1. rzędu (6 dB/okt) przy ok. 4 kHz: kondensator szeregowy 4,7–5,6 µF (MKP ≥100–160 V).
  • Filtr 2. rzędu (12 dB/okt) przy ok. 4 kHz: C szeregowo 4,7 µF + L do masy 0,33 mH; opcjonalny tłumik L‑pad (np. −3…−6 dB) i zabezpieczenie (żarówka 12 V/5–21 W lub PTC).

Kluczowe punkty:

• GDWK 10/80/19 to tweeter; minimalny bezpieczny podział praktycznie ≥3,5–4 kHz.
• Dokładne wartości trzeba dostroić do konkretnego woofera/obudowy na podstawie pomiarów.
• Podaj model kolumny lub woofera – przygotuję precyzyjny schemat i wartości.

Szczegółowa analiza problemu

• Rola zwrotnicy: odciąć pasmo poniżej dopuszczalne dla tweetera, utrzymać fazę/impedancję i zrównoważyć poziomy SPL między przetwornikami.
• GDWK 10/80/19 8 Ω ma użyteczne pasmo od ok. 4 kHz wzwyż; dlatego w typowych 2‑drożnych zestawach stosuje się podział 3,5–5 kHz. Niższe częstotliwości bez korekcji/większego rzędu filtra zwiększają ryzyko przeciążenia i zniekształceń.

1. Prosty filtr 1. rzędu (awaryjny / edukacyjny)

• Wysokoprzepust: tylko kondensator szeregowo z tweeterem.
• Dobór: C ≈ 1/(2π f_c R). Dla R=8 Ω:
  • f_c=4,0 kHz → C ≈ 4,97 µF → praktycznie 4,7 µF lub 5,1 µF (MKP).
  • f_c=3,5 kHz → ~5,6 µF; f_c=5 kHz → ~4,0 µF.
• Zalety: najprostszy, najmniej elementów. Wady: małe tłumienie poniżej podziału (6 dB/okt), silna zależność od impedancji rzeczywistej, słabsza ochrona tweetera.

2. Filtr 2. rzędu (rekomendowany punkt startowy)

• Topologia: C szeregowo, L równolegle do masy (za kondensatorem), następnie tłumik L‑pad i tweeter.
• Przy f_c ≈ 4 kHz, R≈8 Ω:
  • C1 (szeregowo): 4,7 µF MKP
  • L1 (do masy): 0,33 mH (cewka powietrzna, drut ≥0,7–1,0 mm)
  • To daje ok. 12 dB/okt i znacznie lepszą ochronę.
• Tłumik L‑pad (utrzymuje stałą impedancję widzianą przez filtr, stabilizując podział):
  • Dla ok. −3 dB: Rser ≈ 2,4 Ω (praktycznie 2,2–2,7 Ω), Rrówn ≈ 19 Ω (18–20 Ω).
  • Dla ok. −4 dB: Rser ≈ 3,0 Ω, Rrówn ≈ 13,7 Ω (13–15 Ω).
  • Dla ok. −6 dB: Rser ≈ 4,0 Ω, Rrówn ≈ 8,0 Ω.
• Uwaga faza: przy elektrycznym 12 dB/okt często odwraca się polaryzację tweetera (podłącz „+” wzmacniacza do „–” tweetera) dla lepszego sumowania akustycznego – weryfikuj pomiarem/odsłuchem na sygnale testowym.

Schemat ideowy (toro tweetera):
WEJ+ ── C1 ──●───── Rser ──► +GDWK
│ │
L1 Rrówn
│ │
WEJ− ─────────●─────────────────► −GDWK

Gdzie:

• C1 ≈ 4,7 µF (MKP), L1 ≈ 0,33 mH, Rser/Rrówn wg potrzebnego tłumienia.
• Zabezpieczenie (zalecane): wstaw w szereg przed L‑padem żarówkę 12 V/5–21 W lub PTC (np. 0,75–1,1 A) – ogranicza prąd przy przesterze.

Dlaczego „to tylko punkt wyjścia”: impedancja tweetera i woofera w obudowie nie są idealnie stałe; bez pomiarów (SPL/impedancja w osi i pod kątem) nie uzyskasz liniowej sumy i zgodności fazowej. Dlatego finalne wartości zwykle koryguje się po pomiarach (np. VituixCAD/REW + mikrofon pomiarowy).

Aktualne informacje i trendy

• W praktyce DIY i serwisowej stosuje się dziś kondensatory polipropylenowe (MKP) ≥160–250 V, cewki powietrzne (niższe zniekształcenia), tłumiki L‑pad dla stabilizacji impedancji oraz zabezpieczenia PTC/żarówką.
• Coraz częściej projekt zwrotnicy opiera się na pełnych pomiarach akustycznych i symulacji (VituixCAD, XSim) zamiast „kalkulatorków” bez uwzględnienia rzeczywistej impedancji.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Dobór L‑pada: jeśli znasz potrzebną korektę poziomu (np. tweeter gra o ~4 dB głośniej niż woofer), użyj:
  k = 10^(−A_dB/20); Rser = R(1−k); Rrówn = kR/(1−k) dla R=8 Ω.
• Elementy:
  • Kondensatory: MKP, tolerancja ≤5% (lepiej 2%).
  • Cewki: powietrzne; ustawiaj wzajemnie pod kątem 90°, z dala od magnesów.
  • Rezystory: drutowe ≥10 W dla Rser/Rrówn (zapas mocy), montaż z odstępem od podłoża.
• Montaż: krótkie połączenia, solidne lutowanie, tłumienie wibracji (klej termiczny/opaski).

Aspekty etyczne i prawne

• Pomiary akustyczne wykonuj przy bezpiecznych poziomach SPL; długotrwały odsłuch przy wysokich głośnościach grozi uszkodzeniem słuchu.
• Zwróć uwagę na prawa konsumenckie/serwisowe, jeśli modyfikujesz sprzęt w okresie gwarancji.

Praktyczne wskazówki

• Zacznij od 12 dB/okt (C1=4,7 µF; L1=0,33 mH) + L‑pad −3…−4 dB.
• Sprawdź sumowanie w okolicach podziału: sweep 200 Hz–20 kHz, odwróć fazę tweetera i wybierz wariant z głębszym „dołem” przy sumowaniu przeciwfazowym – zwykle to lepsze zgranie.
• Jeżeli tweeter „syczy” lub jest zbyt jaskrawy – zwiększ Rser lub zmniejsz Rrówn; jeżeli za cichy – odwrotnie.
• Unikaj zbyt niskich podziałów bez filtrów wyższych rzędów – ryzyko uszkodzenia GDWK.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Schematy „z internetu” z innych kolumn nie przenoszą się 1:1 do Twojego zestawu.
• Przykładowe trójdrożne schematy z przypadkowymi wartościami (często spotykane) nie dotyczą samego GDWK 10/80/19; GDWK to głośnik wysokotonowy, nie niskotonowy.

Sugestie dalszych badań

• Podaj: model kolumny Tonsil (jeśli odtwarzamy oryginał) lub model woofera/objętość obudowy (jeśli DIY). Na tej podstawie przygotuję kompletny schemat z konkretnymi wartościami, tłumikiem i ewentualną korekcją impedancji.
• Wykonaj pomiar impedancji i charakterystyki SPL zestawu (np. REW + mikrofon pomiarowy) – umożliwi to precyzyjne dostrojenie.

Krótkie podsumowanie

• Uniwersalnego schematu „dla GDWK 10/80/19” nie ma – zwrotnica zależy od całego zestawu.
• Bezpieczny start: HP 4 kHz – 1 rząd: C≈4,7–5,6 µF; 2 rząd: C=4,7 µF + L=0,33 mH + L‑pad wg potrzeb, opcjonalne zabezpieczenie.
• Dla najlepszego efektu konieczne są pomiary i korekty elementów pod konkretną obudowę i woofer. Podaj szczegóły – przygotuję gotowy, dopasowany schemat.