Po co brać się za coś bez podstawowych narzędzi takich jakby chociaż manometry czy pompa próżniowa.. A później setka postów bo rurka przemraża bo za dużo dałem bo nie chłodzi, jak zrobić próżnie sprężarką :D A nie mówię już o podstawowej wiedzy chłodniczej.
A podciśnienie nie uszkodzi manometru? Nie osłabiaj mnie, proszę. Jak Ty naprawiasz urządzenia chłodnicze? Robisz próżnię bez belki manometrycznej? Nic złego się nie stanie ! Jakbyś miał wakuometr i zapodał go ciśnieniem to tragedia. Do ilu atmosfer spuścić azot? A ile napompowałeś? Oby nie za dużo. Ja zostawiam 1 - 2 Bar . Włączam sprężarkę i patrzę...
Odpal układ, jak nie rozerwie przegnitego skraplacza i będzie chłodziło to weź.
Skoro chłodzi wszystko na kość to czynnik jest. Moim zdaniem usterka termostatu. Pozdrawiam Adam
Koniecznie. Jak najdłużej i jak najgłębszą. Próżnia m.in. pozwala wilgoci na odparowanie z układu... Jeśli wpuścisz czynnik bez próżni, to zmienisz właściwości czynnika (zmieszasz go z powietrzem) i całość będzie działać niepoprawnie.
Naklejki z danymi zazwyczaj są w środku. W okolicy szuflady.
Typowa usterka, wyciek czynnika chłodzącego z układu chłodzenia, zamrażalnik będzie chłodził jak szalony.
Redukcje kupujesz i stosujesz wtedy gdy masz czynnik r1234yf. Skoro masz ubytek gazu to masz dziurę w układzie, samo dobicie załatwi temat na krótki czas.
Pierwszy bieg wykorzystuje wyłącznie klima, chłodzenie silnika zapina od razu drugi bieg, po zejściu temp, wentylator zatrzymuje się lub pracuje na 1 jak klima włączona-tak jest w oryginale. Pewnie termostat ci kuleje.Sprawa druga, komputer wyświetla głupoty, to Twingo nie ma systemu EOBD i nie dotyczą go kody PXXXX.
Na stronie Behr jest PDF z informacjami. Trzeba poszukać.
Wszystko wskazuje na duży ubytek lub brak czynnika chłodzącego (nieszczelny układ). A "fachowiec" powinien zająć się układaniem kostki drogowej (do tego też trzeba mieć trochę wiedzy i umiejętności)
To trzeba LPG nabijać. :) Ani dla środowiska ani dla ludzi nie groźny, gorzej tylko jakby się zapalił...
Powinno być dobrze,kiedyś przy okazji podjechać i sprawdzić ciśnienia.
Gdyby był ubytek czynnika nie chłodziłaby wcale. Tak możliwe, że czujnik, ale nie wiadomo czy termostat nie jest sam w sobie czujnikiem. :arrow: Poprawiłem TONI_2003
Domowym sposobem nie sprawdzisz. Takie są właśnie objawy ubytku czynnika, że chłodzi ale nie osiąga zadanej temperatury i nie wyłącza się .
Prawdopodobnie ulotniło się część czynnika chłodzącego.
Prawdopodobnie ubytek czynnika chłodzącego (nieszczelność układu).
Narząd nie używany zanika. :) Dlatego nawet zimą powinno się raz na jakiś czas włączyć klimatyzację. Żeby "przesmarować sprężarkę" a przy okazji osuszyć wnętrze auta :)
Prawdopodobnie rozszczelnienie układu - uciekł czynnik chłodzący. Potrzebna wizyta fachowca.
Lodówka coraz słabiej chłodziła a cały czas praktycznie ,, chodziła "" aż w końcu praktycznie przestała chłodzić. Wezwałem fachowca z ubezpieczenia . Tak jak pisałem otworzył tamtą rurkę stwierdził brak czynnika , i rozszczelnienie instalacji. Stwierdził że lodówka jest nie do naprawy. Rozumiem że nie opłaca się jej naprawiać ?
Weź pół kartki od zeszytu (A5 przecięte wzdłuż) Przyłóż do lodówki na miejsce gdzie przylega uszczelka, po zamknięciu lodówki kartka powinna mocno być przykleszczona, jak ją wyciągniesz lekko to będzie oznaka nieszczelności. I tak sprawdź w koło drzwi.
W linku masz wszystko [url=http://www.techchoiceparts.com/refr... 32 ounces=910 gram czynnika R134a 9 ounces =255 gram oleju mineralnego PAG46
Czynnik chłodzi sprężarkę, skoro kapilara to bym obstawiał że jest zapchana i stąd te problemy.
Witam. Nie znam algorytmu sterowania w tej lodówce, i nie wiem jak jest sterowany ten wentylator. Hipotetycznie brak pracy wentylatora, może prowadzić do braku wymiany ciepła z komory zamrażarki do parownika, i w efekcie podobne objawy, ale po wyłączeniu sprężarki powinno być jeszcze przez chwilę słychać przepływy czynnika. Zobacz jak chłodzi parownik,...
Dzień dobry. Czy jest możliwe podgrzanie czynnika chlodzacego (glikol) w instalacji za pomocą zewnętrznej instalacji np przewodami grzejnymi? Problem dotyczy chłodziarki fluidyzacyjnej , która zasilana jest czynnikiem chłodzonym w agregacie bez mozliwości regulowania temperatury czynnika.
Te sprzęty były o tyle fajnie robione że można było w całości wyjąć instalację chłodniczą nawet nie rozszczelniwszy jej. Teoretycznie po odkręceniu tej pokrywy: http://obrazki.elektroda.pl/3574836000_1... powinien bez problemu wyjść parownik, oczywiście wcześniej odkręcając agregat, oraz skraplacz bez problemu powinieneś ją rozbroić....
Freon ma takie właściwości że potrafi ulotnić się przez rzadszy metal, miejsce nie do zlokalizowania . Swoją drogą nie posiadasz zapewne odpowiednich urządzeń do wykonania odpowiedniej naprawy samemu.
Najprawdopodobniej ubytek czynnika.
Dostać się do parownika trzeba, tzn. wydłubać piankę na początek. Potem już tylko podnieść ciśnienie w układzie do 10-15 barów i szukać. Metod jest wiele, możesz nawet płynem do naczyń. Potem albo uszczelnić albo nawet wymienić parownik w razie potrzeby. Na koniec pozostanie Ci osuszenie układu - próżnia i napełnienie.
Włącz na pracę stałą, połącz przewody sterownika wyjście 6 i 4. Sprawdzisz wydajność układu, jeśli komora chłodziarki osiągnie żądany efekt to problemem jest sterownik. Jeżeli efektu chłodzenia nie będzie to oznaczało by ubytek czynnika chłodzącego.
Ubytek czynnika.
Czyli szrot, pewnie zastanawiasz się czemu w zamrażarce jest okej, wynika to z budowy układu chłodniczego najpierw schładzana jest zamrażarka, a później chłodziarka w przypadku braku czynnika wystarcza go tylko do schłodzenia zamrażarki.
Za mało czynnika chłodzącego w układzie. Jeżeli masz Zawór Schradera to możesz sobie dobić, jak nie to trzeba dolutować.
Podjedź do speca od klimy. Może trzeba uzupełnić czynnik chłodzący.
Twój sprzęt umiera a powodem tego są tylko 3 możliwe powody: 1. rozszczelnienie układu chłodzenia co powoduje wyciek czynnika chłodzącego przez jego ulatnianie się. 2. umiera agregat 3. doszło do uszkodzenia agregatu i on sam zassał olej i wprowadził go do układu razem z czynnikiem chłodzącym 4. uszkodzony układ termostatu W przypadku 1 zawsze można...
Zostaw jak jest. Zrób ponowny test jak będzie cieplej (30 na zewn). Sprężarki nie zajedziesz bo ileś czynnika tam musi być (w końcu chłodzi - nie?)
Raczej pozostaje tylko wymiana jej na nowszy model. Przy wycieku czynnika chłodzącego jest właśnie teki efekt: zamrażarka mrozi i to bardzo dobrze a chłodziarka nie schładza w ogóle.
Prawdopodobnie brak czynnika chłodzącego. Ze zdjęcia nr 3 wynika jakby w tej lodówce był już wymieniany agregat. Na marginesie luty optycznie to jakaś porażka. Być może dlatego lodówka "grzeje a nie chłodzi". :wink:
W większości klimatyzatorów przenośnych nie ma zaworów serwisowych. Producenci nie przewidują możliwości ubytku czynnika :) Jeśli mało czynnika to po kolei: 1. Opróżnić układ 2. Wlutować zaworek serwisowy na rurce ssącej 3. Znaleźć nieszczelności układu (najlepiej układ napełnić azotem do ciśnienia 25-30 bar) 4. Usunąć nieszczelności 5. Ponownie nabić...
zawsze myślałem, że wszystko się załącza a jak nie ma czynniku to po prostu nie chłodzi Jak pracuje bez czynnika to się sprężarka zaciera. Także bez ciśnienia nie ruszy, co i tak nie zawsze ją ratuje, bo nawet jak czynnika będzie tylko 20g to ciśnienie będzie wystarczające do załączenia.
Albo za dużo czynnika, albo wtłoczony jakiś syf.
Wybrzuszenie wskazuje na ubytek czynnika, ale jeżeli jeszcze chłodzi, to można używać do końca, aż przestanie.
A ja miałem na myśli czynnik chłodzący a nie np azot wpuszczony dla testu szczelności.
Witam. Posiadam lodówkę marki Amica ACZ 3203P. Awaria polega na tym, że chłodzi jedynie zamrażalnik, a lodówka nie chłodzi. Kompresor chodzi cały czas. Pomyślałem, że zanim wywalę na złom, spróbuję dopełnić czynnik chłodzący jakimś zestawem do napełniania lodówek z Allegro, o ile jest w lodówce zamontowane odpowiednie złącze. Z tyłu lodówki jest coś...
Praca wentylatora zależy od ciśnienia czynnika...zresztą chłodzenie też...
Pytanie czy w standardowych sprzętach tego typu nie ma jakiegoś okablowania w podłodze lodówki lub jakiegoś czynnika chłodzącego. W wielu lodówkach komora zamrażalnika otoczona jest z każdej strony przez przepływający czynnik chłodzący.
Nie robię jej azotem, bo od niektórych kolegów po fachu słyszałem, że tym suchym gazem można szybciutko zajechać sprężarkę. Nie moja opinia. Po prostu tak słyszałem. Też uważam, że przy krótkiej próbie pewnie by się nic nie stało. Ale, że mam mało doświadczenia to jeszcze nie ryzykuję Uwierz. Nie ma ryzyka gdy robi się to z głową. Te góra kilka minut...
zawsze jest tak że chłodzenie zaczyna się na początku układu czyli w zamrażarce ,a w zwiąku z tym iż czynnika jest za mało to chłodzi tylko na począdku i do tego podnosi się tem.rozprężania(czyli parowania czynnika)ale tylko na samym początku układu,do tego jeszcze ciągła praca i dlatego właśnie taki efekt
Jeśli termostat nie był by sprawny, lodówka nie działała by wcale lub robiła Ci za zamrażarkę. Masz prawdopodobny wyciek czynnika chłodzącego. Sprawdź z tyłu lodówki czy przewody gazowe przy agregacie są zimne czy ciepłe/gorące.
Jeśli agregat pracuje non-stop i nie jest wstanie schodzić wnętrza lodówki do zadanej temperatury to najprawdopodobniej jest to objaw ubytku czynnika chłodzącego.
Prędzej będzie to nieszczelność układu i ubytek czynnika chłodzącego; Polar produkował niezły sprzęt - więc jeżeli przed awarią działał poprawnie. to może opłaci się wezwać specjalistę....
A ja podejrzewam niewielki ubytek czynnika chłodniczego.
Witam Posiadam rekuperator Aeris 450 z jednostką Arctic. Jednostka przestała chłodzić. Włącza się i działa normalnie więc doszedłem do wniosku że trzeba uzupełnić czynnik chłodzący. Pytanie czy się da i jak to zrobić. Są dostępne różne zestawy do napełniania ale jaka końcówka powinna być czy lepiej wezwać kogoś na od naprawy lodówek.
Chce, dowiedzieć się tylko od czego zaczyna się diagnostykę klimatyzacji (czy jest/będzie sprawna), zanim nabije się do niej nowy czynnik? (w sensie czy, samo nabicie rozwiąże problem słabego chłodzenia) Do czego na tym etapie jest mi potrzebny wyspecjalizowany warsztat? Dwie ręce i oczy też, sam mam tylko chciałem dowiedzieć się "gdzie je wsadzić...
Zapewne ubytek czynnika chłodzącego z układu. Zobacz czy osiąga zakładaną temperaturę za pomocą termometru zaokiennego.
Solidny czynnik chłodzący Czy ta firma jako jedyna stosuje jakiś inny i znacząco lepszy czynnik chłodzący, którego nie znajdziemy wyrobach innych producentów? Możesz wskazać jakieś konkrety?
Tak, fachowiec znajdzie nieszczelność, zalutuje i uzupełni czynnik chłodzący.
Jeśli to był czynnik z IC to mogę dodać że zauważyłem podobne tendencje. Ciśnienia są, wentyle z przodu mało się nie zerwą, a z kratek 12 stopni przy 30 na dworze.
Podejrzewam brak czynnika chłodzącego lub uszkodzony kompresor z czym sobie oczywiscie nie poradzę bo nie mam odpowiedniego sprzętu ale zanim wezwę fachowca chciałbym wyczerpać wszystkie mozliwości jakie mogę wykonać we własnym zakresie. Tyle w temacie - ubytek czynnika lub kompresor nie tłoczy.
Termostat. Jakby czynnika ubyło to by wogóle nie chłodziła
po odłączeniu od zasilania trzeba odczekać żeby zaskoczyła z powrotem. To jest normalne. Po odłączeniu od sieci żadnej chłodziarki nie włącza się wcześniej niż po 5 - 8 min. słychać płynący czynnik ale nie chłodzi, sprężarka robi się ciepła. Nieszczelność lub niedrożność układu chłodzenia.
Niestety, lodówka dalej żyje swoim życiem, zamrażalnik ma raz minus 18 stopni, czyli prawidłowo, a za parę dni temperatura rośnie do minus 8 stopni i włącza się alarm. Szkoda wyrzucić, bo ma niecałe 5 lat, a naprawić nikt nie chce.
Wygląda na to, że bez wizyty chłodziarza się nie obejdzie. Utrata czynnika chłodzącego powoduje mniejszą sprawność agregatu. Urządzenie próbuje dojść do zadanej temperatury, której nie osiąga dlatego nie wyłącza się. Proponuję zbyt długo nie testować, bo grozi to uszkodzeniem sprężarki, a może wystarczy na nowo załadować freon? Koszt sprężarki będzie...
Ważna informacja jest taka, że po powrocie do domu powinna chłodzić. Małe szanse. Prawdopodobny wyciek czynnika chłodniczego przez nieszczelność. Możliwe, że wyciek jest połączony z zassaniem powietrza do układu. Opowieści o oleju uszczelniającym tłok można sobie między bajki włożyć. W czasie prawidłowej pracy ciepło sprężania rozgrzewa olej do ok...
Pewnie, że chłodzi ale przepływający czynnik chłodniczy chłodzi lepiej. Wie to każdy kierowca którego szczyka w lewym łokciu.
[quote="djbarteez" Cała klima to chłodnica samochodowa na zewnątrz i nagrzewnica samochodowa wewnątrz pokoju. [/quote] Czyli cały układ będzie wyrównywał temperaturę zewnętrzną i wewnątrz 1:1 bez żadnego dodatkowego czynnika chłodzącego . Jeżeli tak to ma działać to nie łatwiej otworzyć okno aby temp . się wyrównały ?
Możliwe, że ubyło czynnika chłodzącego - rozszczelnił się układ.
dokładnie to miałem na myśli mówiąc żebyś zrobił termostat na krótko, niech pochodzi zobaczysz czy zacznie dobrze chłodzić:) jeżeli jest wyciek czynnika chłodniczego- czyli sprężarka chodzi ale nie chłodzi to bez sprzętu, doświadczenia i wiedzy w dziedzinie chłodniczej sam raczej tego nie zrobisz a i z rzadka się opłaca (to oczywiście zależy od wartości...
wydusiłem powietrze To nie powietrze tylko czynnik chłodniczy.
Temperatura powietrza po lewej stronie to 12°C, po prawej 21°C. Czyli ona grzeje a nie chłodzi. Czynnika po prostu mało. Dokładnie tak, a dlaczego mało, bo jest gdzieś w układzie dziura. Czy coś brakuje? Temperatura parownika wynosi 4,8°C. To oznacza, że jest chłodzony. Tak, brakuje czynnika. 4,8 stopni to powinno być na kratkach wylotowych. To oznacza...
Witam. Posiadam lodówko-zamrażarkę Whirlpool BLF 9121 OX 6th Sense. Niedawno przestała chłodzić góra, ale dół mroził. Przyjechał "fachowiec", napełnił czynnikiem, wziął 500 zł i się zawinął. 4 dni było okej. Teraz nie chłodzi ani nie mrozi. Serwis (ten sam), do którego ponownie zadzwoniłam, miał do mnie oddzwonić i do tej pory cisza. Czy to oznaka końca...
Witam. Ubytek czynnika roboczego .
Włącz lodówkę i zobacz jak pracuje agregat czy z tyłu skraplacz jest mocno ciepły jeśli nie to ubytek czynnika chłodzącego.
Nieszczelny układ chłodniczy , ubytek freonu . Lodówka na złom lub do dobrego chłodniarza na uszczelnienie i napełnienie czynnikiem.
Aby kocioł był chłodzony to temperatura z czynnika (czyli wody) musi być odbierana. Jeśli pokoje są zagrzane a kaloryferach są termostaty które zamykają obieg, to woda nie jest chłodzona w kaloryferach i ciepła wraca do kotła, w którym wciąż się pali.
Nie napisałeś czy w lodówce jest jeden czy dwie sprężarki (bo były różne wersje). Po numerze fabrycznym bym wiedział. Zakładam że są dwa. Jeśli sprężarka nie rusza to albo jest uszkodzona albo przekaźnik (od rozruchu). Można to sprawdzić. Sądzę jednak że sprężarka działa ale uciekł czynnik chłodzący. Objawia się to pracą sprężarki ale brakiem chłodzenia....
A czy jak mam mały przeciek Chłodnicy może to mieć coś z tym wspólnego tzn jest plama pod samochodem od płynu chłodniczego i prawdopodobnie od chłodnicy Może to świadczyć o tym że wzrosło ciśnienie czynnika chłodzącego w układzie chłodzenia silnika, co w następstwie może spowodować trwałe rozszczelnienie/pęknięcie jednego z elementów układu chłodzenia.
A do jakiego procesu będzie wykorzystywana woda. Tam powinna być podana moc cieplna i tym sposobem można określić zapotrzebowanie. Czy układ musi być zamknięty bo 99% takich schładzalników jest zbudowana w oparciu o naczynia otwarte wewnątrz naczynia znajdują się wężownice. Oba obiegi są zamknięte pod ciśnieniem ok. 2 bar, czynnik chłodzący to mieszanina...
A jaką metodą zmierzyli Ci tą ilość czynnika chłodzącego?
Witam. Mam problem z wentylatorem klimatyzacji, ponieważ sprężarka się załącza, a wentylatory nie. Dopiero załączają się oba jednocześnie, kiedy silnik się nagrzeje, ale po chwili się wyłączają. Co to może być? Czynnik jest chłodzony, ale trochę.
Witam Miałem ten sam problem . Okazało się brak czynnika chłodzącego w instalacji (gazu) po napełnieniu nowym gazem chodziła jeszcze rok ale gwarancji nie dostałem ze względu że już od starości rurki które chłodzą a zalane są pianką izolacyjną są już skorodowane i nieszczelne a wymiana rurek jest nieopłacalna
Witam. Panowie potrzebuję porady. Posiadam niespełna 8-letnią lodówkę Beko CNA 29120, która praktycznie nie chłodzi. Temperatura w chłodziarce to 14 stopni przy maksymalnym ustawieniu termostatu. Dzisiaj był fachowiec i stwierdził, że brakuje w niej czynnika chłodzącego. Mówi, że on może ten czynnik uzupełnić, ale nie ma pewności czy za jakiś czas znowu...
Witam, lodówka poleciała na śmietnik, ostatnimi czasy chodziła 24h na dobę, ciągnąc około 2 kWh dziennie. U mnie zaczynało się podobnie jak u Ciebie, kilka godzin pracy, kilka godzin ciszy. Potem przy ustawieniach chłodzenia na minimum, na górnej półce było 13 stopni, a w szufladzie warzywa zamarzały. Pod koniec agonii zamarzały wyloty powietrza na...
Jak syczalo może sekundę to masz już chyba odpowiedź.. chyba, że mocno się odłożył. Osuszacz nie raz miałem zapchany i nie dwa. Właśnie jak ubywa czynnika wzrasta temperatura agregatu, który chłodzony jest czynnikiem. Wzrost powoduje rozrzedzenie oleju, który wypluwany jest do układu po stronie tlocznej. Korozja rur w środku(najczęściej ogrzewanie uszczelki,...
Klasyczne objawy ubytku czynnika chłodzącego.
To nie wina termostatu jeśli pracuje agregat to brak czynnik chłodzącego .
Pacjent : Opel Ampera 2012 Przypadłość: Brak chłodzenia klimy Przyszły ciepłe dni i się okazało, że klima nie chłodzi. Wg pomiarów multimetrem z sondą 26 stopni C z nawiewu. Czynnika trochę było, ale nieco udało się dobić "domowymi dodawaczami freonu". Klima nadal nie chłodzi. Ale za to pojawia się buczenie, którego nie było. Najpierw cicho, głośniej,...
Może to oznaczać ubytek czynnika chłodzącego. Wówczas lodówka słabiej lub wcale nie nie chłodzi i kompresor się nie wyłącza. W takim przypadku często praca lodówki jest cichsza, ponieważ kompresor lodówki nie jest obciążony przepompowywaniem czynnika chłodzącego. Druga możliwa usterka to uszkodzenie termostatu sterującego pracą lodówki - kompresora.
to w normie czy spada? brak obiegu czynnika chłodzącego, pewnie termostat
Zbyt mało czynnika chłodzącego.
Sprawdzić ilość czynnika w układzie
Proponuję wizytę u "klimatologów". Jeżeli się "środek" sprężarki nie kręci to znaczy że sprężarka nie działa. Nie włączanie się sprężarki może mieć wiele przyczyn, a najbardziej prawdopodobna to brak ciśnienia czynnika chłodzącego. Szczególnie jeśli objawem towarzyszącym jest brak działania wentylatora. I od sprawdzenia ciśnienia bym zaczął.
Są takie klimy przenośne, które mają dwa przyłącza, wciągają powietrze zewnętrzne, chłodzą czynnik i wyrzucają ciepłe powietrze. Natomiast powietrze w pomieszczeniu krąży w obiegu chłodzenia.
Początkowo dobrze chłodzi a po dłuższej jeździe wentylator na auto nie chodzi na maksa tylko słabo. Pomaga wyłączenie klimy na kilka minut i ponowne włączenie w tryb ręczny i jakiegoś czasu dobrze chłodzi. Czynnik jest bo dobijałem jak coś
Tam w układzie był czynnik R600a i info na tabliczce że jest! Dopóki był , bo uciekł i chłodzenie też uciekło razem z nim. Taka chłodziarka hotelowa. Wracąjąc do tematu: w tym nie ma mowy o żadnym czynniku więc to nie w tym jest problem.
R-134a, na tabliczce znamionowej znajdziesz wszystkie szczegóły. Nalot nie musi oznaczać ubytku gazu.
Chłodzenie (heatpipe) do wymiany. Można jeszcze pobawić się sprawdzając suszarką pod różnymi kątami chłodzenia - jeśli czynnik ma wyraźną tendencję do przepływania grawitacyjnego z jednego końca na drugi i utraty/możliwości pracy, to chłodzenie jest wadliwe.
Masz zapewne ubytek czynnika chłodzącego.
Jeśli ta lodówka jest jednoagregatowa to brakuje w niej czynnika chłodzącego ,mógł się rozszczelnić układ .Mało gazu i dlatego nie wychładza lodówki bo rozprężenie następuje tylko w zamrażarce .Lepiej jej tak nie eksploatować bo zapcha Ci się układ olejem albo padnie sprężarka .Gdyby byłm padnięty termostat to chłodziłaby wszędzie tylko by się nie wyłączała.
Masz za dużo czynnika, lub problem z zaworem rozprężnym.
czynnik chłodniczy uciekający czynnik czynnik sprężarka
h2testw karta unitra r8040 lustro prądowy
wolny rozruch szlifierki wolny rozruch szlifierki
Błąd 62 w urządzeniach: przyczyny i rozwiązania Optymalna odległość konwertera od czaszy 110 cm