Według instrukcji, regulator ON-OFF w tym kotle podłączasz pod zaciski nr. 4 i 5 (pod te strzałki) "N" zostawiasz wolny. W Eurosterze wykorzystujesz zaciski COM i NO. Kolejność przewodów bez znaczenia. Tylko UWAGA! Tu jest napięcie 230V. Przewód od kotła do regulatora musi być w odpowiedniej izolacji, i przekrój nie za cienki, minimum 0,75mm2. Przewód...
generalnie wszystko jedno ale podłącz com do L :)
rozumiem że nie ma znaczenia polaryzacja i nic nie popalę jak podłączę kable losowo do 1 lub 2? Nie ma najmniejszego znaczenia.
Z twoich rysunków wynika że w piecu pod złącze ST10 piny LR i LS , a w regulatorze styki COM i NO.
Podłączyłeś sterownik w złym miejscu. Powinno być zamiast zwory LR, Ls a nie 8,9. W eurosterze No, Com.
trzeba podpiąć jak jest w instrukcji sterownika 2-COM------LR 3-NO--------Ls
2x czarny przewód w kostce po prawej stronie , bez napięcia podłączyć do eurostera styki 2 i 3.
Będzie działać! nie musisz nic dokupować. najprościej podłączysz to tak jak na moim schemacie. Albo pod sterownik przy kotle tylko nic nie wiem na ten temat co masz za kocioł i jaki sterownik http://obrazki.elektroda.net/8_128638834...
Masz dokładnie wszystko narysowane. Nie rozumiem o co jeszcze pytasz. Pisz precyzyjnie. Napiszę prościej: 2 do 2 / 3 do 3 ( choć nie znam dokładnie tego kotła i wydaje mi się, że to nie jest podłączenie dla zewnętrznego regulatora)
Podłączyć w miejsce mostka LR, Ls
Jak nie wyświetla się wiatrak, to znaczy, że sterownik nie daje komendy "grzać". Albo jest źle ustawiony, albo w pomieszczeniu jest odpowiednia temperatura.
Czarny i szary podłącz tam gdzie miałeś podłączony Euroster, a brązowy i niebieski do napięcia sieciowego - czyli do gniazdka elektrycznego.
Możesz to podłączyć w ten sposób , czyli NO i COM w miejsce zworki.
Oto literatura :) http://www.viessmann.com/web/poland/PDF-...
Jak to się nie da.Da się.złączę ST10 zworka pod LR ls. Przy przewodzie zasilający kocioł.
W regulatorze NO i COM - w kotle 1 i 4
Likwidujesz mostek, a w jego miejsce wprowadzasz przewody sterujące z Eurosteru. Wszystko na temat.
Nie ma znaczenia gdzie podłączysz który kolor, podłączasz tylko przewód niebieski i brązowy.
Kostka elektryczna z czarną pętelką na zewnątrz po lewej stronie płyty....nie trzeba odkręcić by dostawać się do płyty, zamknąć ewentualnie sprawdzić czy faza jest na L i tyle.
Podpinamy R i +.
Mam umówiony serwis do pieca i chcę od razu żeby serwisant mnie przeszkolił z obsługi regulatora/programatora. Instrukcja tego regulatora wyjaśnia to wyczerpująco. Pytanie może banalne ale nie chciałbym czegoś uszkodzić a naprawdę potrzebuję podłączyć to na jutro. Niech to robi specjalista , np. ten od kotła sobie poradzi bez trudu. Jeśli na forum...
Witaj Przesyłam zdjecia mojej elektroniki zarówno pieca jak i mieszacza AD290, nie widzę tam on off https://obrazki.elektroda.pl/5305690500_... https://obrazki.elektroda.pl/7856297000_...
zdejmujesz bialy mostek i podpinasz 1, 5
Eurostarter 2020 Erostarter 2020 A zapewne kolega ma na myśli Euroster, czy tak?
Ten sterownik obsługuje mieszacz, steruje temperaturą kotła, a to wszystko w oparciu o temperaturę na zewnątrz i temperaturę w pomieszczeniu. Z tym sterownikiem, który chcesz zamontować upośledzisz go dość znacznie. Może lepiej byłoby zrezygnować ze sterownika w pomieszczeniu niż montować zwykły on off. Kocioł ma dużą pojemność cieplną i sterowanie...
W regulatorze zaciski NO-COM. Nie ma znaczenia biegunowość gdyż jest to wyjście zwierno-rozwierne. Regulator trzeba podłączyć wyłącznie pod te zaciski które przewidział producent pieca.
Tylko regulatory Junkers 24VDC pod zaciski 1-2-4 typu TR np. TR21, TRQ21T/W, TRP31, TR100, TR200 lub FR50, FR100. Oczywiście są tacy, co podłączą Eurostera, ale to może przyśpieszyć zgon płyty.
Ostatnio na tym forum pojawia się wiele pouczeń dla internautów jak podłączać regulatory Euroster do róznego rodzaju urządzeń grzewczych. Jak wiadomo nie bez powodu producenci kotłów mają "swoje" regulatory pokojowe, pogodowe różnego typu i zastosowania. Zanim zdecydujecie się na regulatory inne niż producenta kotła, warto zadzwonić na infolinię np....
Możesz przez sterownik podać spokojnie napięcie sterujące , czyli fazę (lub N) na cewkę przekaznika. Nic się wtedy z twoim przewodem nie stanie.
Dziękuję za szybką odpowiedź. Czyli tamte kabelki z cyframi 5 podpinam z powrotem tak jak były a sterownik podłączam zgodnie z tym co mi pan przesłał. Dobrze jak tylko wrócę z pracy zabiorę się za to i dam znać czy ogarnąłem. Dziękuję Pozdrawiam Jeśli to kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem to te kabelki z cyfrą 5 powinny być podłączone do czujnika...
Witam wszystkich Od kilku dni jestem użytkownikiem kotła na pellet Pereko Qmpell 8kW. Chciałbym podłączyć do niego regulator pokojowy Euroster 2026. Z tego co wyczytałem w instrukcji kotła, to trzeba go podłączyć pod styki 41 i 42. Rozumiem że w eurosterze pod styk NO?
Euroster można by podpiąć pod wtyczkę 96 ale gdybyś miał reg. stałotemperaturowy. Masz pogodówkę, więc podłączenie tam termostatu nic nie da. Trzeba kupić j.w.
Wielkie dzięki za odpowiedź! Zobaczyłem ten przyłącz regulatora temp. i jest tak jak mówisz. Za niedługo sam go podłącze. Wielkie Dzieki.
Tam nie ma zasilania 230 V, chociaż jest tak to opisane, w piecu zostaw jak jest, a sterownik COM i NO. Kolory bez znaczenia.
Jak w temacie napisałem chciałbym podłączyć euroster 2020 zamiast prostego exacontrol e.Jeśli nie ma takiej możliwości to czy mogę eurostera podłączyć przed exacontrol lub za. Jak by było lepiej?Najlepiej odpowiadał by mi exacontrol e7 ale jest troche drogi więc kombinuje z tym eurosterem.Z góry dziękuje za pomoc.
w kablach płynie ok 17V To jest napięcie a płynąć może prąd określany w Amperach. Schemat trzeba narysować z uwzględnieniem dwóch obiegów. Jak jest rozwiązane podłączenie pierwszego termostatu?
Regulator włącz-wyłącz typu Euroster można podłączyć na mostek Lr-Ls na kostce zielonej 230VAC.
Witam, Posiadam piec Miniterm Elegance turbo GCO-DP-21-13 (24/24). Do tej pory regulacja odbywała się w oparciu o temperaturę wody C.O. Teraz zakupiłem regulator bezprzewodowy Euroster 2026TX. Piec posiada złącze z 3 pinami (wtyczka jest 4 pinowa ale jeden pin jest nieobsadzony), niestety nie opisanymi:/. Część odbiorcza sterownika ma wyprowadzone piny...
Do tego pieca można podłączyć np regulator Euroster 2006, do zacisków COM-NO na regulatorze należy podłączyć zaciski 8 i 9 w dowolnej kolejności. Oczywiście uprzednio zdejmując zworkę na zaciskach 8 i 9.
Euroster należy podłączyć do kotła w następujący sposób przewodem podwójnym: W eurosterze styki "NO i COM" do styków "R i -" w kotle. Kolejność przewodów nie ma znaczenia. Pozdrawiam.
W pierwszej kolejności proszę sprawdzić zaciski LR i Ls (listwa zaciskowa nr 3) są na schemacie na stronie 10tej w instrukcji [url=http://szkolenia-junkers.pl/materia... Trzeba przedtem zdemontować zworkę na tych zaciskach. Jeżeli nadal nie będzie działać to jeszcze można sprawdzić zaciski 8-9 oznaczone nr 6 na tym samym...
A nie da rady pod BUS podłączyć tego EUROSTERa 2026TX?
Podłącz w to samo miejsce Eurostera lub Auratona . Będzie w sam raz.
W listwie zaciskowej, zasilającej kotła, masz zaciski 1 i 2. Wypnij mostek który się tam znajduje, podepnij termostat, w termostacie zaciski COM i NO. Gwarancji nie stracisz.
Podłączony euroster 2006 tx. Mam pytanie, czy normalnym jest , że piec rano włącza się na ok. 2 godz aby dogrzać o 2 stopnie do temp. komfortowej (20,6). W trakcie dnia włącza się co 1,5 godz i pracuje ok 45min-1 godz. temperatury w nocy -20, a w dzień -8 stopni.
Regulator typu Euroster pod Ls-LR w junkersie na Eurosterze On-Com... coś źle podłączył.
Będzie pasował każdy który ma wyjście typu włącz-wyłącz. Może to być np. EUROSTER 2005. Podłączenie jest proste, pod kotłem pod klapką jest zworka, zamiast niej podłączasz sterownik do styków No i COM.
Bo znalazłem schemat podłączenia tego Euroster 2000.
Witam. Mam problem z podłączeniem Euroster 2000. Kilka dni temu zakończył się remont w mieszkaniu moich rodziców. Panowie robotnicy zdjęli Euroster ze ściany ale zapomnieli jak były podłączone przewody. Czy ktoś może mi pomóc podłączyć poprawnie przewody ? Kabel wychodzący ze ściany jest czterożyłowy - czerwony,niebieski i dwa białe. Proszę o pomoc.
Jeżeli wcześniej był podłączony Euroster, to wystarczy tylko podłączyć przewody wychodzące z odbiornika (elementu podłączanego do gniazdka). Kolor przewodów nie ma znaczenia. Na tym odbiorniku włącznik powinien być ustawiony w pozycję AUTO (0). Nic nie trzeba zmieniać w ustawieniach pieca.
Okazuje się , że jedynym sposobem na podłączenie zewnętrznego sterownika to przekaźnik i sterowanie bezpośrednie :( Można zamknąć
Witam! Mam problem z regulatorem pokojowym. Reaguje on na żądaną temperaturę przez kliknięcie ale nie włącza pieca. Baterie wymienione, kable jeszcze raz podłączyłem.
witam, posiadam piec Junkers Cerastar ZWR 24-5 .Dokupiłem ostatnio regulator pokojowy Euroster 2006TX/RX.Nie wiem jak go podłączyć,w piecu są zaciski 1,2,4,5,7,8,9, w 8,9 jest zwora,natomiast w eurosterze RX podłączenie jest do NO(brązowy) i do COM(niebieski).Podłączałem wg schematu do 1i2 ale nie działa . Proszę o pomoc do których zacisków mam się...
Zamykam temat, rozwiazanie podane w postach powyzej.
Witam, zapewne masz kocioł Vitopend 100 WHE - klapka otwiera się po naciśnięciu w górnej części? Kod 0d to ogólny błąd automatu palnikowego - a więc wszystko co możliwe. Sterowanie kotłem poprzez termostat tu wykonuje się stykiem beznapięciowym - więc jeżeli podałeś nacięcie na istniejące połączenie mogłeś uszkodzić płytę główna LGM27(jedyna jaka tam...
Czy spotkał się już może PAN z podobnym zestawem. Po podłączeniu w powyższy sposób załącza się alarm. Może jakieś sugestie? Czy na pewno mam podłączyć EUROSTER do tego styku?? I tak się teraz zastanawiam czy te urządzenie będzię działać z greenlin'em. Nie mogę znaleźć żadnej instrukcji może ktoś ma w swoich archiwach?
Poczytaj najpierw ten temat, to może zdecydujesz się na inne rozwiązanie. [url=http://www.elektroda.pl/rtvforum/to...
Witam Wszystkich. Proszę o podanie możliwości o ile jest podłączenie do w/w pieca sterownika programowalnego EUROSTER 2005. Czy jest wogóle taka możliwość. Model pieca Beretta Mynute 13/20 ro prod. około 97-98 Pozdrawiam WS
Witam. Nie jest tak jak piszesz do Euroster podłączona jest tylko faza zacisk nr.4 z zacisku nr.5 wychodzi faza na grzejnik ,(N) podłączony jest do grzejnika. do PT14 muszą być podłączone 3 żyły - zasilanie 230V zaciski L i N , oraz wyjście na grzejnik , zacisk oznaczony kółkiem ze strzałką. Nie wiem jak zasilany jest ten Twój tak zwany grzejnik czy...
Witam Jak podłączyć grzejnik konwektorowy Noirot do termostatu Euroster 2000. Grzejnik ma już kilka lat, działał bez problemu, teraz chcę do niego podłączyć sterownik Euroster i jakoś nie chce to działać. W grzejniku sterowanie jest na czarnym przewodzie, tyle wiem, pytanie czy podać na ten przewód fazę czy N ?
Jakby ktos jeszcze miał wątpliwości czy mozna połączyć inny regulator on/off to można bez problemu. Do c24 podłączyłem euroster 2000, bo taki miałem, i działa. Przedtem miałem exacontrol e i przy zwarciu przewodów też piec nie startował jednak po wymianie sterownika wszystko w porządku.
W miejsce zworki która jest we wtyku nr 96. Uwaga! Robić to przy wyłączonym kotle (prąd 230V !!!). I proszę sprawdzić czy ten Euroster 2006 jest przeznaczony do podpięcia prądu 230V !
Podałeś linki do instrukcji obsługi regulatorów pokojowych, które zaleca stosować Junkers, jednakże pytanie było o podłączenie regulatora Euroster 2000.
Jak zrozumiałem z powyższych wpisów, możliwe jest podłączenie Euroster 2026 TX do dwufunkcyjnego Vitodensa 100W z automatyką podłogową oraz zbiornikiem 150L (obecny sterownik pokojowy to Vitotrol 100). Jak wnioskuję nie będzie to miało wpływu na funkcjonowanie automatyki pogodowej dołączonej do pieca. Jak powiedział mi technik z firmy Euroster - automatyka...
Napięcie zasilające pompę C.O wychodzące ze sterownika kotła należy podłączyć przez euroster. Nie ma w tym nic trudnego. Przeczytaj cały wątek. W rozwiązaniu wykorzystano również dodatkowy awaryjny termostat jak na schemacie. (szczegóły poszły priv)
Bardziej mi chodziło o to czy masz poprowadzone przewody do tych EUROSTERÓW, czy nie :idea: W twoim przypadku - gdy masz sprzęgło hydrauliczne i dwie pompy na dwa obiegi za nim MUSISZ zastosować moduł VR61. Bez niego kocioł nie wie co masz dalej w instalacji. Tutaj masz schemat Vaillantowski: https://obrazki.elektroda.pl/6203438900_...
Podłączony euroster 2006 tx. Mam pytanie, czy normalnym jest , że piec rano włącza się na ok. 2 godz aby dogrzać o 2 stopnie do temp. komfortowej (20,6). W trakcie dnia włącza się co 1,5 godz i pracuje ok 45min-1 godz. temperatury w nocy -20, a w dzień -8 stopni.
zresetuj go albo wyjmij baterie aż wszystko zgaśnie i podłącz ponownie.
http://www.elektroda.pl/rtvforum/topic49... http://www.elektroda.pl/rtvforum/topic59... http://www.elektroda.pl/rtvforum/topic37... Sprawdź to.
Termostat bezprzewodowy musi być zasilane z 230V podłączyć trzeba zgodnie z instrukcją. https://sterownikitech.pl/img/products_f...
W miejsce widocznej na zdjęciu zworki, wg wchematu: http://obrazki.elektroda.net/71_12562366...
Głowice sa odkręcone na maksimum, gdyż do pieca podłączony jest sterownik pokojowy - euroster 2006tx. Instalator powiedział że jak jest ten sterownik, to głowice maja być na maks otwarte...:(
Dzień dobry, muszę wymienić kocioł grzewczy gazowy dwyfunkcyjny wiszący z zamkniętą komorą spalania EOLO STAR 23 kW, podłączony do sterownika EUROSTER 2006? Mieszaknie o powierzchni 43 m2. Jaki kocioł polecilibyście Państwo?
Witam, widać wpadłeś w temat i nie masz końca pytaniom. Otóż najprościej przyjmij 200 W/m2 lub 100 w /m3 podłącz pod kocioł Eurostera, a na grzejnikach zamontuj zwykłe zawory grzejnikowe, a nawet przelotowe kulowe. Im mniejszy opór na tak małym obiegu tym łagodniejsza praca kotła. Euroster pomoże ci w pilnowaniu temperatury pomieszczenia i czasu załączania...
Wystarczy przewód 2x0,75. Jeżeli chodzi o podłączenie to w sterownikach Geco zwykle wymaga się by przewód na regulatorze podłączony był pod zaciski COM-NC.
Spoko, nie ma żadnego znaczenia gdzie podłączasz fazę (podobnie jak w wyłączniku światła na ścianie). Ważne aby to były styki COM i NO Pozdro
Dzień dobry. Mam problem z podłączeniem programator Euroster 2006 do Junkers Cerapur GC2200W 20 /25. Gdzie w piecu jest wejście na kabelek? https://obrazki.elektroda.pl/5311847500_... Przeniosłem z tematu: https://www.elektroda.pl/rtvforum/viewto... 3.1.12. Nie wysyłaj wielu jednakowych tematów na...
Hej masz rację, bo taki regulator pokręcany czyli na potencjometr ma dużą histerezę która zmienia się wraz z jego wiekiem. Jak sam zauważyłeś ma dużą tolerancję termiczną więc nie zda egzaminu oszczędności. Kup eurostera i podłącz pod te same przewody i zobaczysz różnicę. Powodzenia
Bardzo dziękuję za odpowiedź. Skłaniam się ku zastąpieniu Eurostera dedykowanym CM470 + VR70, zastanawiam się tylko czy poza komfortem sterowania kotłem przez dedykowany fabryczny sterownik zyskam coś więcej...? W tej chwili Euroster steruje mieszaczami w oparciu o krzywą grzewczą i wskazania czujnika temperatury zewnętrznej. Nie jest podłączony bezpośrednio...
Posiadam sterownik Euroster 1100w i uszkodził się czujnik temperatury. Po podłączeniu nowego wyświetlacz pokazuje migające CC. Gdzie szukać uszkodzenia
Zobacz na informacji w TR200 temperaturę zaplanowaną i istniejącą. Tego typu regulatory nie lubią sąsiedztwa obcych kabli (pole indukcyjne zakłóca). Odepnij ze ściany i podłącz bezpośrednio na kablu do kotła.... Regulator każdy PL np. Euroster, Salus, Tech, Auraton itd ale pod Ls-LR na kostkę 230VAC.... Oryginałów nowych na 24VDC brak ... TR100, TR200,...
To nie mogę podłączyć zamienników? Jak to jest w końcu mogę podłączyć np. Euroster czy też nie? Dziękuję za odpowiedź z góry. Mam jeszcze jedno pytanie, czy piecyk tego typu może być podłączony pod wyłącznik różnicowoprądowy (30 mA).
Jest sposób -podłączyć zwykły euroster pod pompę obiegową -piec reaguje w ten sposób na temp pomieszczenia /wyłącza się pompa i za chwilę piec/piec zachowuje reakcję na temp zewnętrzną ale nie grzeje bez potrzeby powyżej temperatury zadanej
Nowy piec dwufunkcyjny kondensacyjny Termet gold 25, odpala wybuchowo, drży obudowa. Serwisant był z komputerem, coś ustawiał w ciągu 5 minut po raz 3 i... nadal to samo. Kaloryfery głośno "chodzą", pomimo ciśnienia zalecanego, odpowietrzane, do tego mam w pokoju podłączony (stary) Euroster 1500. Co robić, mam dość ciągłego wzywania serwisanta, który...
euroster załacza przekażnik (trzeba zasilanie podłączyć), a jego pierwsze styki załączają kocioł a drugie pompę (też zasilanie trzeba dołączyć)
Mam palnik na drewno, który ogrzewa zbiornik buforowy, ten system jest sprawny i doprowadziłem bufor do około 90 stopni. Ale teraz zmagam się z podłączeniem bufora do mojego staromodnego systemu centralnego ogrzewania. W tym celu kupiłem sterownik Euroster uni2, pompę z elektrycznym zaworem mieszającym i elektryczny zawór 3-drogowy. Następujące rzeczy...
A jest podłączony jakiś sterownik - termostat (euroster czy coś podobnego) na wejściu sterującym pieca? A jeżeli tak to co na nim jest ustawione? Pozdr. J.
Czy da sie podłaczyć regulator Arsen do termometru pokojowego Auraton 2020tx plus,jak to podłączyć.
Witam, szukam schematu podłączenia sterownika EUROSTER do tego kotła, od strony tegoż właśnie kotła, po prostu wcześniej miałem inny kocioł z tym sterownikiem i wszystko pięknie działało, teraz jest Elexia Comfort, i komfortu brak;), bo nie wiem jak go podłączyć. Może ktoś już podłączał taki zestaw?
Cześć, posiadam kocioł jednofunkcyjny Bosch GC2300iW, do niego podłączony sterownik stykowy Euroster 4030txrx (tak jak na foto). Pytanie moje takie: jak podłączyć sterownik termostatyczny Bosch CT200? Aktualna konfiguracja podłączeń na zdjęciu, wiem, że należy odłączyć aktualny sterownik, a nowy podłączyć do szyny (BUS) EMS, co jednak z widoczną niebieską...
Witam, mam problem z podłączeniem termostatu pokojowego do pieca na ekogroszek RECO z roku 2004 z wersją oprogramowania 5.14. Sterownik steruje piecem prawidłowo. Problem pojawił się przy próbie podłączenia termostatu pokojego Euroster 2006. Z termostatu "wychodzi" zwarcie jednak piec nie załącza się. Czy ktoś miał podobny problem? Wyprowadzenie na...
Kostka zielona 230VAC na zasilaniu zwora Ls-LR tu podłączysz Auratona Eurostera Salusa i inne cuda dostępne na rynku.
Witam ponownie, wiem, że w złej kolejności, ale zanim wezwę osobę która wybrany regulator mi podłączy chciałbym się upewnić czy będzie możliwość podłączenia regulatora EUROSTER 2026TX do pieca Junkers CERACLASS zW 14-2 DV AE ??
Kurde, faktycznie masz rację. Z resztą doczytałem, że w kotłach Themaclassic Sauniera sterownik działa na zasadzie włącz/wyłącz. Powiedz mi jeszcze jedną rzecz odnośnie podłączenia Eurostera bezprzewodowego. Na listwie w piecu jest w zdjęciu przedstawionym powyżej, do złącza gdzie jest założony mostek normalnie wpinam sterownik Eurostera po uprzednim...
Witam, posiadam kocioł dwu-funkcyjny Termet, do którego podłączony jest Euroster 2000. Wszystko działa bez najmniejszych problemów, mam jednak pytanie. Czy można jakoś podłączyć jakiś układ elektroniczny / inny sterownik do uśrednienia temperatury w domu ? Chodzi o to żeby w 1 z pokoi nie było 21 stopni a w innym np 25 ? Jeżeli ktoś ma jakieś pomysły,...
Wystarczy poszukać w google., ósmy link [url=http://www.google.pl/search?hl=pl&q... W załączniku masz skan podłączenia.
Auraton 2025 RTH możesz spokojnie zakładać. Dobrze wykonany i łatwo podłączyć.
Podłącz ogrzewanie bez eurostera jeżeli zadziała dobrze, to wina programatora.
Właśnie kupiłem Eurostera, zaprogramowałem. Napiszcie proszę, jaką temperaturę wody mam ustawić na piecu Ariston Class system CF, żeby to wszystko miało sens. Dzisiaj na zewnątrz jest plus 6 stopni, a na piecu mam 42 stopnie (bez podłączonego Eurostera) i jest ciepło. A może jeszcze jakieś inne parametry pieca trzeba zmienić?
W kotle podłącz wg rysunku pkt 4
euroster podłączenie euroster wyświetla przekaźnik euroster
termostat lodówka turystyczna panda elektryczne kwarc overtonowy
Czy uziemienie wpływa na grzanie wody w bojlerze? Wymiennik ciepła w kotle Junkers ZWR 23/24 - materiał