Sterowanie wydajnością pompy nie wpływa na wydajność układu kolektor - wymiennik. Ma natomiast wpływ na zużycie energii elektrycznej przez pompę. Nie zgadzam się, sterowanie wydajnością pompy wpływa i to znacznie. Pozwala wykorzystać okresy niewielkiego nasłonecznienia, gdzie pompa pracująca bez regulacji na max już by się zatrzymała, wychłodziwszy...
To nie włączaj sterownika czasowego z termometru lecz połącz je szeregowo. W tedy obydwa będą pracować stale i niezależnie, a włączenie obydwu włączy pompe. Nie za bardzo rozumiem.Jeśli programator czasowy podłącze bezpośrednio do sieci i do niego pompę,ustawię powiedzmy 5minut praca/5 minut przerwa to będzie mi to działać bez przerwy niezależnie od...
Witam serdecznie wszystkich. Od tygodnia posiadam zestaw solarny tj. 40 rur (jeden kolektor 18 +drugi 22 rury) + zasobnik wody 300l oraz sterownik solarkomp 911. Ku mojemu zaskoczeniu całkiem niezłe osiągi, jeden dzień zupełnie bez słońca z temp zew -2°C i dość silnym wietrze i woda podgrzana z 30°C do 39°C :D . ale to po moim małym zmodernizowaniu...
Tak to regulator różnicowy nadaje się do kolektorów.
Witam posiadam: SPFP-ALANOD/0.6-AL/AL-80 z absorberem aluminiowym niemieckiej firmy ALANOD zbiornik na wodę 100 l pompa omnigena do instalacji solarnych sterownik solarny przewody zastosowałem pex 16 bo takie miałem wcześniej i tylko wymieniłem kolektor. zbiornik wyrównawczy zamontowany na króćcu którym wychodzi gorący czynnik do wymiennika. Problem...
Witam, Dziękuję za inspirację. Ostatnio rozmawiałem w dwóch warsztatach ślusarskich o wykonaniu zbiornika z nierdzewki na zamówienie. Jedyne co usłyszałem to radę żeby kupić fabryczny. Jednak cena takich zbiorników jest zniechęcająca. Ta koncepcja jest jakby dla mnie. Jest już bojler płaszczowy 100L. Sterownik do układu drenażowego właśnie powstaje...
Wiem, że nie dokładnie jednak widzę, że sporo jest opinii w których forumowicze podają uzyski cwu w sezonie na poziomie min 50-60C i więcej, a są tacy którzy mają żle dobrana instalację Przed zakupem, dobrzeby było sprawdzić, czy proponowany przez sprzedawcę zestaw jest dobrze dobrany. Jak to sprawdzić? A jeśli jest dobrany źle to go jeszcze można zmodyfikować....
http://obrazki.elektroda.net/96_11821493... Witam Jest to opis i zdjecia wykonanego przezemine systemu solarnego zbudowanego w 2001 i modernizowanego .Uklad sterowany sterownikiem z AT89c51 .Prototyp ktory byl wykonany z drzewa a uklad absorbera z rurek miedzianych i luster wkleslych wykonanych z rur PCV przcietych na polowe i wyklejonch folia aluminiowa.Po...
Witam posiadam sterownik solarny firmy dico-tech model mr04 cały opis techniczny w google. sterownik posiada 2 wyjścia dla pomp obiegowych. sterownik dla wyjścia pompy nr 2 cyrkulacyjnej posiada możliwość ustawienia włączania i wyłączania czasowego tej pompy. pompa załącza się gdy temperatura na jednym ze zbiorników wody osiągnie temp. np.60*C i miesza...
poszukuje schematu regulatora do sterowania pracą kolektora słonecznego ,chodzi o to by pompa obiegu solarnego załączała się gdy tęperatura płynu w kolektorze jest większa niż w zbiorniku gdzie jest podgrzewana woda .Może ktoś robił taki sterownik i wie jak by to samemu zrobić w miare najprościej.
Z solarów ciepło będzie generowane tylko w okresie wiosna lato zima jak Instalacja CO nie działa, z racji tego że w zbiorniku cwu mam tylko jedną wężownice solary będą na zimę opróżniane z wody i odłączane z instalacji. Tutaj chyba kropki zabrakło przed zimą. Do Pexa raz przytopiła mi się otulina. Pex- cały, tyle że bezciśnieniowo to wytrzymał. Możesz...
...nie wolno wtłaczać wody!. Agmaku, nie podałeś czy robisz solary "chałupniczo" czy kupujesz elementy od znanych producentów. W tym pierwszym przypadku polecam wodę, gdyż jest doskonałym wymiennikiem ciepła, z powodu dużego ciepła właściwego, a cały długi artykuł od domowej budowie kolektorów masz w temacie "Kolektor słoneczny za 1500 zł." Znajdziesz...
Basen zawsze przykryty sie sprawdza. Kiedys myslalem, ze bezposredni kontakt wody z promieniami slonecznymi lepiej ja podgrzewa. Ale to bylo kiedys ;) Jak wyglada podpiecie takiego sterownika? https://allegro.pl/oferta/sterownik-pomp... Zasilanie pompki besposrednio do wyjsc N1 i L2 na sterowniku...
Chciałbym, aby pompa obiegowa do 3 kolektorów solarnych płaskich była zasilana Panelem PV. Najprostsze rozwiązane jakie znalazłem to panel PV podłączony bezpośrednio pod pompę obiegową na 12v (zestaw firmy Fotton), ale wydaje mi się ze rozwiązanie to nadaje się tylko do kolektorów rurowych, gdzie obieg jest krótki i nie wymaga tak dużego przepływu płynu...
Ja również mam zamiar wykonać kolektor słoneczny. Mam już bojler (właściwie jest to pompa ciepła+grzałki), ale chcę włączyć do istniejącej instalacji solar. Chcę to zrobić tak jak na schemacie (pominięto automatykę sterującą pompą). Pompa to leszno do c.o. Niebieska strzałka to wejście zimnej wody z wodociągu, a czerwona to wyjście ciepłej wody do sieci...
Witam Czy ktoś mógłby mnie nakierować od czego powinienem zacząć? Proponuję : 1. Zobaczyć "Sterownik Pompy Kolektora Słonecznego" do zrobienia a który jest tutaj http://mirley.firlej.org/sterownik_kolek... 2. Zobaczyć na allegro np."STEROWNIK KOLEKTORA SOLARNY CWU POMPY HIT!!! (6870278305)" koszt 130zł nie wysoki jak na gotowca. 3. Przejrzeć...
Witam Mam pytanie do znawców tematu czy jest możliwość zasilania sterownika i pompy w układzie kolektorów próżniowych z baterii słonecznych i czy ten zestaw wystarczyłby do zasilenia pompy i nie powodowałby jakiś problemów. 1. Panel fotowoltaiczny FOTTON FTM40W *Moc maks. [Pmax] 40 W *Napięcie nominalne [U] 12 V *Napięcie maks. (jałowe) [Uoc] 22 V *Napięcie...
http://obrazki.elektroda.net/81_12518980... Otoz mialem ostatnio AŻ tydzien urlopu. Moje dziewczyny (zona i corka) siedza caly czas na wsi u tesciow i byl problem z ciepla woda dla malej zeby codziennie ja wykompac. Trzeba bylo palic w piecu - a pali tylko tesciu. Grzanie elektryczne odpada wiec zostalo grzanie za darmo. Oto co wypocilem. Zaznaczam...
Czy do tej pompy mogę podłączyc zestaw solarny wysyłam opis https://obrazki.elektroda.pl/8871768800_... https://obrazki.elektroda.pl/7212459300_... https://obrazki.elektroda.pl/5346739900_... https://obrazki.elektroda.pl/7478096400_... https://obrazki.elektroda.pl/6677187200_...
witam forumowiczów.mam w najblizszym planie zainstalowanie sobie na dachu kolektora słonecznego do grzania ciepłej wody urzytkowej.chcę kupić gotowy kolektor próżniowy bo wykonanie go samemu nie kalkuluje sie chyba, ale za to reszte automatyki i instalacji z podłączeniem chce zrobic sam:)moje pytanie teraz czy ktos juz takie cos robił i jesli tak co...
Ojciec ma plantację o powierzchni niecałego 1ha, która w porze letniej będzie musiała być regularnie nawadniana. Do tej pory służyła do tego pompa głębinowa (230V) o mocy 0,8kW zasilana agregatem prądotwórczym. Pozwalało to na nawadnianie plantacji drogą kropelkową w porze porannej i wieczornej po co najmniej 2-3 godziny (plantacja podzielona na 4 sekcje,...
Witam. Stoję przed wymianą dotychczasowego źródła ogrzewania i CWU. Piec zgazowujący drewno i do tego potrzebuję źródło CWU. Rodzina 3 osobowa, dom z garażem 115 m2. Kolektory czy pompa ciepła?
Witam, zakładam temat z czystej ciekawości oraz tego co dziś zobaczyłem. A więc dziś serwisowałem u klienta w mieszkaniu kocioł kondensacyjny 1 f. I ku memu zdziwieniu klient miał w mieszkaniu bojler z wężownicą o pojemności 80 litrów który latem był grzany solarem własnej roboty, mianowicie solar który miał powieszony za oknem był wykonany ze zbiornika...
Witam Zachęcony projektami forumowiczów, wykonałem kolektor słoneczny. Działa w miarę skutecznie, za darmo wykąpie się 1, czasem nawet 2 osoby :D Zamierzam dołączyć jeszcze 1 kolektor, moje pytanie - połączyć je szeregowo czy równolegle? Jakie są wady/zalety obu rozwiązań, bo spotkałem się z rozbieżnymi opiniami. Druga sprawa - w obieg włączyłem pompkę...
Mam zamiar zbudować taki układ do pompowania wody ze studni ( woda na 6 m). Myślę o panelu 150W Regulator 20A Akumulator 40Ah Pompa 12V I teraz pytanie. Ma ktos doświadczenie z pompami 12V. Czy są pompy 12V , które mają wys. podnoszenia około 10m? Czy trzeba zastosować wyższe napięcie?
https://obrazki.elektroda.pl/8033919800_... Witam wszystkich forumowiczów. Jestem nowy w temacie "kolektory". Mam zrobiony kolektor i chciałem pochwalić się skutecznością oraz zaczerpnąć porad doświadczonych fachowców w tej dziedzinie odnośnie opinii - może coś zmienić, by było lepiej niż jest. Kolektor nie ma jeszcze szyby, bo nie...
To nie da się zrealizować w jakiś prosty sposób Ale nie jest też tak trudne. Potrzebna jest pompa obiegowa cyrkulacyjna , zawór zwrotny, zawory odcinające i 2 trójniki i kilka innych kształtek zależnie od instalacji oraz jakieś sterowanie pompką ( np sterownik solarny różnicowy) Montujesz pompkę na wyjściu ciepłej wody wymiennika CWU w kotłowni , która...
Moja pompa kolektorów pobiera 30W sterownik całodobowe 2 W dien instalacji fotowoltaika.
czy woda z kolektora może iść przez boiler Typowe solary nie są przystosowane do pracy na wodzie użytkowej. Czynnik płynący przez solary nie powinien się mieszać z wodą w zasobniku. Typowo stosuje się zasobnik z wężownicą dla solarów, i to zalewa się płynem niezamarzającym. Praca solarów na wodzie użytkowej bardzo szybko je zniszczy, chociażby z powodu...
Teoretycznie to prawda ale zauważyłem że im wyższa histereza tym więcej ciepłej wody traci się ze zagrzanego zbiornika bo obie temperatury(zbiornika i kolektora) spadają bardzo wolno i jest to istotne by sterownik wyłączał pompę przy niewielkiej różnicy
Czy jest tu autor strony https://dzien.net/tech/? Próbowałem wysłać maila ale dostaje zwrotkę z informacją 550 Relaying denied. Ja w swoim sterowniku solarnym ST-402 rozszyfrowałem następujące parametry których nie ma w bazie na https://dzien.net/tech/index.php?baza=sl... #1744 -> praca pompy kolektorów [0001=>pracuje,0000=>Nie pracuje] #1757 -> moc...
Kolektory wystartowały po 10 ....późno i dlatego zmieniłem sterownik na taki, który włącza co godzinę na jedną minutę pompę solarną i "szuka" temperatury.
Witam, Właśnie zmajstrowałem mały sterownik pompy do kolektora słonecznego. Mam 2 czujniki (czyli standardowo) na wyjściu kolektora i na zasobniku w "połowie" wężownicy. I teraz mam pytanie do bardziej doświadczonych użytkowników sysytemów solarnych: 1. Na ile ustawić różnicę temperatur przy której załącza się pompa? 2. Jaka histereza? ... oczywiście...
Witam, mam problem ze sterownikiem solarnym Immsol 71. Mianowicie pierwsze co to to, że po chwilowym zaniku napięcia resetuje się godzina, a co za tym idzie po przywróceniu napięcia sterownik nie załączy pompy do momentu ustawienia godziny. W tym czasie może się przegrzać kolektor, nie zawsze ktoś jest w domu żeby ustawić. Mam tą instalacje z 5 lat,...
Dzisiaj słonko było łaskawsze i uzysk mam taki: 32/23 +21°C, czyli mam do dyspozycji 200l wody o temp. 53°C, a to na pewno wystarczy. Pompa pracowała prawie 7 godzin. Sterownik SolarComp 911 załącza przy różnicy 5°C, a wyłącza przy 2. Izolację mam dobrą, przepływ 4l/min.
Zrobiłem tak jak na schemacie po lewej (podawanie prądu przez sterownik ma odcinać sterowane urządzenie) i dalej jest lipa bo sterownik jest zasilaczem przekaźnika oraz pompy . Sterowane urządzenie ma mieć napięcie gdy sterownik nie podaje napięcia (wyłącza pompę zarazem). W takim razie skąd ma być zasilane sterowane urządzenie?????? Powtarzam raz jeszcze:...
(at)Recenzent99 , nie czytasz dokładnie co Ci piszę, a następnie zadajesz pytania co ze sterownikiem. Jak kupisz sobie sterownik z jednym czujnikiem, i będziesz uruchamiał pompę w oparciu tylko o pomiar na zbiorniku 100l, to będziesz miał taki problem jak napisałeś. Wyraźnie napisałem Ci że potrzebujesz sterownika z dwoma czujnikami, jeden montujesz...
posiadam zestaw firmy schuco 2 kolektory płaskie zasobnik 300 litrowy sterownik też posiada opcję sterowania szybkością przepływu ale wtedy pompa wg instrukcji powinna być "synchroniczna" a moja taka chyba nie jest dodatkowo powinny wówczas być jeszcze czujniki temperatury na zasilaniu i powrocie glikolu, u mnie jest tylko czujnik na kolektorze i na...
Pompa słychać jakby pracuje. Takie tykanie zdarzyło mi się gdy pompa miała wytarte łożyskowanie i wirnik obcierał o stojan. Instalację trzeba porządnie wypłukać, założyć nową pompę i uzupełnić nowym płynem. W przypadku braku obiegu następuje przegrzanie płynu i wytrąca się z niego taki brązowy szlam który potrafi zatkać kolektor (mowa tu o kolektorze...
Witam, Jak dla mnie sam pomysł zbiornika buforowego na zewnątrz to poroniony pomysł. Sam mam kolektory słoneczne od 12 lat i jestem zadowolony. Ale sam sobie to rozplanowałem i wiele rzeczy wyeliminowałem bo te z zestawu już dawno wyzionęły ducha jak miedziane rurki pionie oraz grupa pompowa. Zbiornik 500l, pompa, same przyłącza do odpowietrzania i...
Witam, kupiłem tani sterownik jak w temacie do kolektora samoróbki, i mam z nim kłopot, niestety producent się nie odzywa, nie odbiera od tygodnia (urlop?) i dlatego pisze tutaj. Chodzi o to, że nie potrafię nastawić histerezy, chciałbym by sterownik pracował tak np temp. zasobnika 30 histereza górna 15 czyli załącza pompę gdy temp kolektora 45 histereza...
znalazłem przyczynę mojego kłopotu są to popękane rurki heat-pipe. Może ktoś z Was się orientuję czy można ją regenerować czy to warte ? Mam uszkodzone 19 sztuk z 30. Znalazłem sklep który to sprzedaje http://proecosolar.pl/opis/2073446/rurka... http://obrazki.elektroda.pl/8048433900_1... a mam jeszcze inne pytanie...
Witam, jeżeli masz za dużą moc kolektorów, to należy w pierwszej kolejności dążyć do zmniejszenia czasu ich pracy oraz większej efektywności energetycznej pompy obiegowej. Po pierwsze, powinieneś podnieś temperaturę startową instalacji, żeby rozpoczynała przy większym natężeniu promieniowania, co spowoduje krótszą jej pracę w ciągu dnia. Po drugie,...
Czy ktoś myślał nad regulacją przepływ w pompie od kolektora? Płynna regulacja przepływu wody/glikolu. Sterowanie fazowe czy możne grupowe a możne coś bardziej wykwintnego? - przy zaognieniu pompy z zasiekaniem jednofazowym.
Powtarzasz mity o lataniu z kocem na dach. PV nie jest tańsza od solarów, bo w przypadku solarów po prostu dochodzi zbiornik. Jak byś chciał dołożyć do PV większy zbiornik to koszt byłby podobny jak zestawu solarnego z tym, ze solarny będzie 3 razy bardziej wydajny. A jak dołożysz paneli do takiej mocy jaką uzyskasz z solarów to koszt będzie prawie...
Dzień dobry, niech ten wątek będzie PRZESTROGĄ dla innych! Właśnie. Co rok robi się przeglądy instalacji solarnych. Gęstość płynu kontroluje się refraktometrem i na tej podstawie podejmuje sie decyzję o wymianie płynu solarnego, średnio co około 5 lat. Serwisant sprawdza pompę, odpowietrzniki, ustawienia sterownika, ciśnienie w naczyniu przeponowym....
przy kolektorach słonecznych najlepszy układ to dwa oddzielne zasobniki połączone w szereg. Jest to oczywiste. pl Przy mieszaniu wody pomiędzy zasobnikami to nie będzie odbierana energia z kolektorów ani zimą, ani też w okresach przejściowych. Czyli mieszając wodę pomiędzy zasobnikami zamiast zysków będziesz miał większe straty. To nie jest oczywiste....
Witam Posiadam trzy kolektory solarne na dachu ze sterownikiem Ulrich podpięte pod zasobnik gorącej wody. Problem jest taki ze sterownik nic nie pokazuje jest martwy,Nie uruchamia pompa.W tygodniu był podłączany agregat prądotwórczy do instalacji domu ale wszystko działało.Ciśnienie na zegarze 2.2 bara Może ten sterownik ma jakieś zabezpieczenie żeby...
Dzień dobry, Potrzebuję pomocy w kwestii sterowania prostym układem solarnym, którego schemat wrzucam poniżej. https://obrazki.elektroda.pl/4563433300_... Głównymi elementami układu są: - kolektor słoneczny typu Heat Pipe pracujący na glikolu 40% - zbiornik CWU z wymiennikiem i grzałką elektryczną - wymiennik ciepła odbierający nadmiar...
Witam. Nie wiem jakie będziesz miał panele, czy to będą jakieś fabryczne produkty czy tez jakaś twoja konstrukcja, ale obojętnie do tego powinieneś połączyć je szeregowo, czyli koniec jednego z początkiem następnego (twój rys. nr 1). Pozwoli Ci to na maksymalne podniesienie temp. medium które się będzie znajdowało w panelach przy wydajności wystarczającej...
vard: & Miroslaw Pajdak: Właśnie 3 czujnik jest na zapas i myślałem o mierzeniu dołu kolektora. Ale nie mam jeszcze pomysłu jak uzależnić pracę pompy od pomiaru na dole kolektora. Pierwotnie chciałem tym trzecim mierzyć temp w środku kolektora pod szybą tak z ciekawości ale mi przeszło :-)
Panele fotowoltaiczne czy kolektor słoneczny, oto jest pytanie? Grzejemy wodę: panelami fotowoltaicznymi = koszt, elektronika, awaryjność . Koszt łączny najtańszego zestawu to min. 10 tys. zł kolektor solarny = koszt, prostota, brak elektroniki. Koszt najtańszego zestawu to około 5 tys. zł. Oba zestawy wymagają słońca i tylko słońca. Jeżeli chcemy...
Do sterowania pompy cyrkulacyjnej układu solarnego potrzebny jest sterownik wyznaczający różnicę temperatur z 2 punktów pomiarowych: w zasobniku i na kolektorze. Jeśli zastosowałeś tylko jeden czujnik w kolektorze to tracisz w ten sposób sporą porcję energii. Jeśli jesteś zainteresowany to mogę przesłać ci schemat takiego sterownika, jest naprawdę śmiesznie...
Ogólnie kolektory słoneczne w takiej ilości nie nadają się do ogrzewania, tylko przygotowanie CWU. To, że nie jest to zestaw od producenta nie przeszkadza, jeżeli komponenty dobrane są z głową. Jedyne co mnie zastanawia, to czy czujnik temperatury zasobnika (ten od sterownika solarnego) jest w odpowiednim miejscu. Trzeba by wczytać się w instrukcję...
Witajcie, Przymierzam się od dłuższego czasu do budowy układu wspomagania ogrzewania C.W.U. z zastosowaniem kolektora Heat Pipe. Mam już zakupione najdroższe elementy układu, tzn: - kolektor 30 rurowy - zasobnik C.W.U. 200 l z wymiennikiem i grzałką elektryczną - 20 metrów podwójnych rur solarnych dn20 w izolacji - 2 przejścia dachowe do rur Brakuje...
Witam Mam problem ze sterownikiem Geco G403-P10 mianowicie pracuje on w instalacji solarnej, typ podstawowy "1" zbiornik CWU i sterowanie pompą w obiegu solarnym. Sterownika ostatnio dziwnie się zachowuje mianowicie, w trybie pracy na wyświetlaczu pojawia się dziwny odczyt 92-94° nie włącza pompy gdy (zadana histeryza 5°) temperatura na kolektorach...
Proszę o poradę odnośnie właściwego wpięcia zasobnika cwu do instalacji CO. Instalacja miedziana oparta na dwóch układach: 1. mały obieg otwarty zabezpieczony naczynkiem przelewowym który stanowi piec na paliwa stałe 12 KW oraz wspomniane naczynko. Pompka CO na wyjściu z kotła +zawór różnicowy 2. obieg zamknięty na grzejniki zabezpieczony zaworem bezpieczeństwa...
witam wszystkich, to mój pierwszy post na tym forum. zajmuję się instalacją kolektorów słonecznych i muszę przyznać że na elektryce znam się słabo. chciałbym podłączyć pompę (która jest podłączona do sterownika kotła) do sterownika od kolektorów, tak żeby w razie przegrzania zasobnika (2 wężownice) (grozi to tylko w okresie letnim) pompa się uruchamiała...
witam mam pytanie do fachowców "instalatorów" czy jest możliwa współpraca pieca kotła viessmann dokładnie vitodens w 200 z kolektorami firmy watt.(dodatkowy sterownik lub czy da sie podpiąć) wszystko działa powiedzmy sprawnie, chodzi mi dokładnie czy jest taka możliwośc podłaczenia tych dwóch firm- zestawów aby współgrały ze sobą. tj jeśli ma sie piec...
Sterownik ze zdjęcia to prawdopodobnie tech ST-460, instrukcji do niego w internecie jest na pęczki, ale jest kilka różnych wersji oprogramowania. Kod serwisowy jest w instrukcji (nie podaje bo nie pamiętam, powinieneś znaleźć bez problemu). Błąd przegrzanego mosfeta to najprawdopodobniej problem z pompką. Sprawdź połączenia elektryczne (zamocowanie...
Pogoda jaką mamy aż do dzisiaj pozwala na nagrzanie wody codziennie do 45 stopni (środek zbiornika). Z wody korzystają 3 osoby i spokojnie jej wystarcza na poranną toaletę. O 7 tej rano woda ma 35 stopni. Kolektor zaczyna grzać o 10:30 i kończy o 18:00. W tych momentach sterownik nie działa z racji wyższej temperatury w zasobniku niż w kolektorze. Prawie...
Zastanawiam się nad wspomaganiem pompy ciepła kolektorami słonecznymi. Przejrzałem niewielką komercyjną ofertę w tym zakresie. Na tym forum też nie znalazłem odpowiedniego wątku. Widać, że kolektory solarne cieczowe stały się mało popularne. Przyczyn jest wiele, większość uzasadniona. Szczególnie przy współpracy z PC ekonomiczny sens jest niewielki...
sterownik kolektor solarny solarny kolektor kolektor solarny
bezpiecznik zwłoczny szybki zasilanie wybieraka skrzyni biegów bosch inverter
pilot bramy zasięg odbiornik superreakcyjny
Słaba głośność mimo dobrego sygnału - przyczyny i rozwiązania Bezpiecznik oświetlenia podsufitki VW Fox - lokalizacja i wymiana
