wpływ temperatury tranzystor mosfet

Czy trzeba parować tranzystory MOSFET IFR3205 w przetwornicy 12/220 1000W?

Nie ma potrzeby parować mosfetów, ponieważ pod wpływem temperatury same sobie stabilizują punkt pracy. Wynika to z charakterystyk rezystancji kanału w funkcji temperatury.

Czy MOSFETy wymagają kompensacji termicznej? Lateral vs Vertical MOSFET

Dokładnie o to chodzi. Wyjaśnienie tego, to temat z zakresu fizyki półprzewodników. To jest parametr technologiczny tranzystora i nie masz na niego wpływu; wystarczy, jak znasz rodzinę charakterystyk transkonduktancji dla różnych temperatur. Pozdro

Nie znalazłeś odpowiedzi? Zadaj pytanie Sztucznej Inteligencji

Obniżenie napięcia w gorącym mosfecie 30V 120A podłączonym do grzałki 0.3Ω - wpływ temperatury?

Co ty tak się na te prądy rzucasz? ;) Przy 3,3V i 0,3 Ohma popłynie tylko 11A. Nie potrzebujesz takiego mocnego tranzystora, z pewnym zapasem wystarczą mosfety po 20-30A. Poza tym jeżeli załączasz mosfeta z 3,3V, które mogą spadać pod obciążeniem, licz się z tym, że pewne mosfety mogą nie działać tak jak powinny - potrzebne są mosfety niskonapięciowe,...

Subwoofer Dali E-12f: Usterki zasilania, napięcia, wymiana kondensatorów - wpływ temperatury

Witam, U mnie załącza się przekaźnik, ale nie ma sterowania na tranzystory MOSFET. Czy ktoś ma schemat? Lub ma/miał taki problem?

Dlaczego beamZ s2500 nie wyłącza grzania po wymianie termostatu?

To, że wymieniłeś termostat nie oznacza, że jest sprawny. Po pierwsze miernik w rączkę i zmierz czy termostat działa poprawnie, czyli reaguje na temperaturę i jej zmiany, oraz w jaki sposób. Kiedy się włącza, i wyłącza. Przyda się też termometr lub pirometr, o kamerze IR nie wspominając. Ten typ obudowy termostatu produkuje się też w formie bezpiecznika...

Wzmacniacz 5.1 na tranzystorach MOSFET

http://obrazki.elektroda.pl/7898776700_1... Witam. Przedstawię poniżej dosyć starą konstrukcję, bo sprzed 10 lat, która służy mi do dziś. Jest to wzmacniacz audio 5.1 a więc do kina domowego. Składa się z 5 identycznych płytek wzmacniacza na mosfetach o mocy ok 27W(at)4Ω (14W(at)8Ω) dla kanałów lewy/prawy przód i tył oraz...

Zalety Mosfetów w porównaniu do tranzystorów bipolarnych w układach audio

mają ujemny wspołczynnik temperaturowy, więc się nie spalą pod wpływem narastającej temperatury. Nie prawda, nie czytaj przestarzałych książek, współczesne MOSFET,y mają dodatni (wzrost prądu przy wzroście temperatury), ujemny miały dawne "lateral-MOSFET" produkowane w niewielkich ilościach do zastosowań audio. Właśnie coś mi się przypomniało. Większość...

Wzmocnienie - MOSFET. Czy są takie tranzystory w których Udssat ma mniej niż 4V?

prawidlowe wzmocnienie w tym ukladzie mam okolo 65V/V czyli okolo 36dB I dużo więcej raczej bym się nie spodziewał. Przy ponad 100MHz uzyskuje się przy tych tranzystorach wzmocnienia zwykle do 20dB. Nie bardzo bo jezeli pojde w strone napiec dodatnich zwiekszy mi się prad Id i wtedy musze zmniejszyc Rd bo znowu Uds bedzie ponizej 4V aktualnie mam prad...

Zwiększenie ograniczenia prądowego na płytce AVT-3166 - wymiana IRF 5305 na IRF4905?

Procesor może wyłączyć tranzystor w dowolnej chwili. W takich długich cyklach wpływ na prąd średni jest znikomy. Na samym początku opisu działania układu masz informację, że działa jak fazowy regulator prądu. Czyli procesor musi wyłączać mosfet w różnych okresach czasu. No i masz tam potencjometr do regulacji prądu. Także układ może zmniejszyć maksymalny...

Jak zaprojektować opornik programowalny 13-90 ohm dla panela LED?

Pierwotnie miałem pomysł z zastosowaniem PWM i fragment schematu zamieszczam poniżej: https://obrazki.elektroda.pl/9544151600_... Urządzenie działa poprawnie. Za pomocą PWM ładuję tak kondensator, że tranzystor mosfet pracuje w części liniowej i tym samym uzyskuję pożądaną rezystancję. Na razie projekt jest w fazie prób i testów i obawiam...

Weryfikacja schematu z IRFL024ZPBF N-MOSFET i zabezpieczenia tranzystorów

Brak izolacji galwanicznej w środowisku przemysłowym potrafi dać popalić. Nawet na wyjściach. Albert A gdzie ty tu widzisz separację galwaniczną? Przecież masy są połączone. No i do czego niby miałaby być potrzebna skoro wszystko jest na jednej płytce? Przecież to co piszecie tu to jakieś absurdy, już nawet doszło do wykorzystania stabilizatorów liniowych...

Żywotność triaków, tranzystorów i MOSFET-ów przy 50-70°C - jak długo działają?

Natomiast skróci mu się żywotnośc poddając go cyklom termicznym. Podobno 2N3055 miał gwarantowane tylko 1000 cykli gorący- zimny. To pół prawdy :) Szoki termiczne szkodzą wszelkim elementom, najbardziej tam gdzie są duże różnice współczynnika rozszerzalności, na takich testach to i elementy SMD odpadają od płytek, wszystko zależy od róznicy temperatur...

Obliczanie punktu pracy tranzystora ze sprzężeniem kolektorowym

Dasz radę na podstawie schematu z pierwszego postu obliczyć punkt pracy tranzystora? Oczywiście, chętnie pomogę Ci obliczyć punkt pracy tranzystora na podstawie dostępnego schematu. Aby to zrobić, potrzebujemy kilku informacji związanymi ze schematem oraz parametrami tranzystora, takimi jak: - Rodzaj tranzystora (np. NPN, PNP, MOSFET itd.) - Wartości...

Zasilacz impulsowy stabilizowany 250W

-> michal.rogaczewski W jaki sposób zmierzyłeś moc pobieraną z sieci? Uwzględniłeś cosφ? Co do braku radiatora - rezystancja wewnętrzna tranzystorów w najlepszym wypadku to 0,55Ω, a więc przy mocy wyjściowej 250W moc strat w tranzystorach wyniesie conajmniej ((250 / 150)^2) * 0,55 = 1,5W. Do tego dochodzą straty na przełączaniu i wzrost rezystancji...

Rozdzielanie masy w układzie aktywnego obciążenia

Czy jest to spowodowane czymś konkretnym w tym układzie? 10bit to nie jest wygórowana dokładność obecnie. No nie jest, ale TO ZALEŻY. Np. mierzysz napięcie 1V. Przy 10 bitach masz rozdzielczość ok. 1/1024 = 1mV. A to już może być poziom szumów lub zakłóceń i będziesz musiał obniżać rozdzielczość o. np 2 bity, bo dane generowane przez ADCa będę "fruwać"....

Jak oszacować temperaturę złącza w MOSFET z aktywnym obciążeniem?

Czy zjawisko samoistnego załączenia (a przynajmniej ładowania bramki przez Cgd) następuje tylko wtedy gdy okres trwania skoku napięcia Uds jest znacznie mniejszy niż stała czasowa Rg*(Cgs+Cgd)? No, nie całkiem - istotny jest nie tylko czas, ale i wielkość skoku Uds (napięcia dren-źródło). Czy jest prosty wzór aby zorientować się jak szybkie zmiany...

IR2110 + CRSS w mosfetach + HV - Jak zredukować piki przy przełączaniu?

OK, uruchomiłem swoją przetwornicę halfbridge na rdzeniu sendustowym toroidalnym. Wnioski jakie wyciągnąłem z problemów w tym wątku to takie, że piki być były, ale to nie miało wpływu na grzanie tylko Coss. Testy wykazały również, że piki jako takie nie były groźne w moim przypadku i złe wyciągałem wnioski. Podsumowując w ogóle swoją przetwornicę to...

Ford Mondeo MKII - Spalony wzmacniacz Sony Xplod Mosfet

Do izolacji tranzystorów używamy podkładek mikowych i tulejek izolujących (nie taśmy izolującej), przykręcając tranzystor do radiatora śruba mogła dokonać zwarcia(po czasie , pod wpływem temperatury). W czasie naprawy przetwornicy ja osobiście wymieniam wszystkie kondensatory i "krzemy" na nowe, przed oddaniem testuję w czasie i mierzę temperaturę elementów.

Niezerowe napięcie z DAC'a po podłączeniu peryferiów

Nie lepiej na tranzystor mosfet podać sygnał PWM z procesora i zapomnieć o tak skomplikowanym układzie? :) Dodatkowa zaleta, że sygnał PWM daje bardziej liniową odpowiedź LEDy (jedynie jest dodatkowy wpływ temperatury złącza) niż analogowa zmiana napięcia (gdzie liniowość świecenia jest mniejsza i dodatkowo LEDa zmienia swój kolor).

Izolowany sterownik bramki tranzystora - co, jak i dlaczego

Moduł IGBT czy tranzystor MOSFET to napięciowo kontrolowane urządzenie półprzewodnikowe służące do sterowania przepływem prądu elektrycznego w systemach sterowania oświetleniem, silnikami, zasilaczach impulsowych i wielu innych. Bramka takiego elementu jest galwaniczne odizolowana od pozostałych dwóch wyprowadzeń układu (źródła i drenu w przypadku FETa...

Projekt urządzenia do pomiaru zdolności rozruchowej akumulatorów Pb 40Ah

Z gróbsza rzecz biorąc to na początku na tranzystorze wydzieli się dobre 2,4kW mocy więc to nie będzie jeden a z 50 tranzystorów na niezłym kaloryferze. Co do karty PCI to w jakim zakresie napięć wejściowych może pracować? Ta część z bocznikiem i WO wymaga dopracowania do postaci źródła prądowego. Na początek masz do rozprosznia jakieś 2400W co jest...

Wpływ starości i temperatury na rezystancję kondensatorów ceramicznych SMD w płycie ATX

Źle się do tego zabrałeś. Nie było sensu ruszać kondensatorów polimerowych. Skoro masz niską rezystancję na wyjściu linii zasilania procesora i po jego wyjęciu powinieneś w pierwszej kolejności sprawdzić tranzystory MOSFET oraz ich drivery przetwornicy zasilającej CPU. Jeżeli ten pomiar 850R był wykonywany na zakresie diody/buzzer-a to raczej obstawiam...

N-Mosfet IRF530 w układzie PID grzeje się - czy to normalne? Jak temu zaradzić?

Studencie - to tak ma wyglądać dzielnik oporowy? Które napięcie masz zmniejszyć? - bo teraz to zmniejszasz napięcie dostarczane przez bramkę, a wyjściowym - zmniejszonym jest napięcie idące na PLC. Inaczej - gdzie jest wejście dzielnika a gdzie jego wyjście? To się nawet do Piaskownicy nie kwalifikuje. A poza tym PLC zwykle rzeczywiście maja wyjścia...

Codegen 300W - czy może spowodować uszkodzenie urządzeń?

Jasne :!: CODEGENY to największy wybór na rynku uszkodzonych zasilaczy. Powód :?: Niedbałość w trakcie montażu i używanie zbyt oszczędnych elementów. Walka o rynek, a zwłaszcza niedocenianie takiego elementu, jakim jest zasilacz w komputerze sprawią, że nawet najlepsze marki spadną do poziomu przeciętnego. Niech mnie TONI_2003 poprawi (jest w tej kwestii...

Błąd czujnika wałka - wymiana nie pomogła, auto nie odpala. AUDI A6 C6 2.4 V6 177KM

Z tymi wtryskami LPG to jest tak ja ten sterownik reanimowałem kiedyś spalił się mosfet a przy okazji on odpowiadał właśnie 6 temu cylindrów wjęc i może teraz padł szósty i piaty Wstępna ocena dostępnych informacji Analiza podanych przez użytkownika danych Użytkownik wskazuje, że wcześniej naprawiał sterownik instalacji LPG z powodu spalonego tranzystora...

Pioneer VSX-S520D - Brak napięcia 33V, wymieniony mosfet R6520, bezpiecznik 4A i układ BM1P061

Sprzęt początkowo całkowicie bez oznak życia. Na płycie zasilacza wymieniłem spalony mosfet R6520, główny bezpiecznik 4A oraz profilaktycznie układ scalony przetwornicy BM1P061, który to steruje tym tranzystorem. Na tę chwilę po podłączeniu do prądu z przodu miga dioda FL OFF, amplituner nie uruchamia się. Z zasilacza na płytę główną idzie 12V, brak...

GTX 260 - Elektronika a temperatury? Co oprócz wentylacji i chłodzenia ma wpływ?

Czasem trzeba samemu zadbać o chłodzenie swoich pupilków, bo producenci montują chłodzenia wyliczone na styk. Taki sprzęt przeważnie pracuje głośno i jest gorący, a po co, skoro można tanim kosztem zbić temperatury i hałas ? Przykładem może być montaż na taśmę dwustronnie przylepna termo-przewodzącą radiatorka na spodnią stronę PCB w miejscu galwanizacji...

Tranzystory do zasilacza - Warsztatowego - coś co wytrzyma 10A przy 30V

łączenie równoległe BJT wymaga rezystorów emiterowych A MOSFETy łączone równolegle - oporników źródłowych, ale znacznie większych, co oznacza straty - i dlatego to BJT lepiej nadają się do łączenia równoległego. Jest kolega w błędzie nie tylko w kwestii łączenia równoległego (wystarczy zdać sobie sprawę z odchyłek Ube dla BJT jak i z odchyłek Vgs dla...

Prosty zasilacz laboratoryjny SN1533

Witam! Same dobre wiadomości! Co do sprzętu pomiarowego, to mam chińskie mierniki. I to one oscylują, a nie zasilacz, sprawdziłem. Już wiem, że wina nie tkwi w rezystorze pomiarowym. Odpowiedzi na pytania: Co do tranzystorów 2N3055 to mogę je zastąpić tranzystorami BUS48A. Wymienił stryjek siekierkę na kijek. 2N3055 to popularny tranzystor produkowany...

Attiny45 z mosfet IRFP350 - sterowanie grzałki o mocy 2kW

Zrobiłem teraz małe doświadczenie, połączyłem równolegle dwa IRFP350 i cały układ przepracował około 30 min. bez problemu i teraz nasuwa mi się pewna myśl bo stwierdziłem że temperatura tych obu mosfetów jest przynajmniej o polowe niższa niż w wersji na jeden mosfet ( teraz jakieś 50 stopni) i teraz pytanie jak duży wpływ może mieć temperatura na wydajność...

Jak zmierzyć wydajność prądową zasilacza znając tylko napięcie?

LED driver to LD2635mA z układem PT4211. W tej chwili nie posiadam oscyloskopu, mam tylko multimetr uniwersalny. Nie wiem czy modułowi kamery IPC który wysyła sygnał PWM nie zaszkodzi podpięcie do DIM, który jak "wisi" wystawia Vdim ponad 5 V podciągnięte przez wewnętrzne 300 kOhm? Wstępna ocena dostępnych informacji Posiadasz driver LED LD2635mA z...

Rzadko zadawane pytania: jaki wybrać tranzystor?

Pytanie: Jak dobrać do naszej aplikacji tranzystor dyskretny? Odpowiedź: No... dyskretnie ;). Tego żartu nie udało się niestety uniknąć. Prawda jest taka, jak piszę autor artykułów, James Bryant, iż wcale nie trzeba dokonywać tego doboru nazbyt dokładnie. Często spotyka się projektantów spędzających długie godziny czy nawet dni poszukując możliwie...

Jakie elementy do odprowadzania napięcia powyżej 2V i prądów 10-20A w instalacji?

Rozwiązanie z diodami ma sporą wadę w postaci zmian Vf diod pod wpływem temperatury. Przykładowo napięcie<2V, diody nie przewodzą i nagle napięcie skacze >2V - diody przewodzą prąd ustalając 2V, po pewnym czasie nagrzewają się i obniżają napięcie o ok. 200mV każda (przy przyroście temp. o 100stC) co powoduje całkowity spadek ich napięcia z 2V...

Sterowanie rozładowaniem akumulatora przez MOSFET N i PWM z mikrokontrolera – jak to zrobić?

Jeśli już będę miał Mosfety sterowane z uC, to może by z ich pomocą sobie regulować prąd pobierany z akumulatora? Tak, aby można było np. obciążać mniejsze akumulatory prądem 1A, 4A, akumulatory 12V, ale także mniejsze akumulatory 6V. Pytanie moje jest czy można dołożyć jakiś duży, albo wiele dużych kondensatorów (low ESR, ale może niekoniecznie) na...

LM78L05 vs 78L05 - różnice pomiędzy scalakami (domniemane)

Jest taki artykuł jeśli chodzi o tranzystory, ale warto przeczytać pod kątem scalaków gdzie jest podobnie. O to on: Tranzystory - zamienniki Nie zawsze elektronik ma pod ręką typ tranzystora czy diody podany na schemacie. Czym go zastąpić? Czy musi to być ścisły odpowiednik? Czy można dać cokolwiek wprost z półki? Jakie parametry są najważniejsze? Które...

Wybór drivera do MOSFET 180A 100V z zabezpieczeniem zwarciowym

Witam Postanowiłem odświeżyć ten temat bo nie potrafiłem znaleźć odpowiedzi na moje pytania. Ostatnio przetestowałem parę driverów na tranzystorach w połączeniu z bramką 74HCT08 i BUZ11 pod obciążeniem do 1A. Pierwszy z nich to układ zbudowany na tranzystorze działającym jako wzmacniacz odwracający. W tym przypadku działa w systemie binarnym. Podstawowa...

Stacja Lutownicza T12 - SO

Kolejny projekt lutownicy? Przedstawiam projekt stacji lutowniczej pod groty T12 dla każdego. O problematyce i wnioskach opowiem później, więc pomijając wyjaśnianie co to lutownica - jaki jest koń każdy widzi - zapraszam najpierw do galerii. Nadmienię tylko, że nie każdy ciekawy projekt jest warty naszego czasu! :) https://obrazki.elektroda.pl/3274539000_...

Jak wysterować MOSFET przy 3.3V z ESP8266? Robimy ściemniacz z darmowych MOSFETów

https://obrazki.elektroda.pl/9292209100_... W poprzedniej części pokazałem jak początkujący może zdobyć tranzystory za darmo. Tu pokażę jak je wykorzystać w praktyce. Posterujemy tranzystorami MOSFET z poziomu 3.3V i przy okazji zobaczymy, jak duże znaczenie ma napięcie na bramce tranzystora. Zrobimy tu podstawę sprzętową do własnego...

Układ do automatycznego cechowania termistorów

http://obrazki.elektroda.pl/5652724100_1... Przez lata w szufladzie każdego elektronika gromadzą się różnego typu termistory NTC (o ujemnym współczynniku temperaturowym) i PTC (o dodatnim współczynniku temperaturowym). Niestety, większość z nich nie posiada odpowiednich oznaczeń, co sprawia, że trudno wykorzystać je w jakichkolwiek...

Jak dodać parę tranzystorów do wzmacniacza N-MOSFET AVT2762?

Wyłącznik bimetaliczny to takie coś co się przyczepia do radiatora w środku jest przekaźnik i pod wpływem temperatury na którą każdy wyłącznik jest ustawiony fabrycznie rozłancza styki przekaźnika. Nie ma żadnego schematu. Coś takiego http://www.tomic.pl/produkty.htm . Najprostrze rozwiązanie zabezpieczenia termicznego. Przy trafie 2x ~32V będziesz...

Czy obliczenia rezystancji cieplnej dla tranzystora 2SC5200 są poprawne?

Wpływ zjawisk termoelektrycznych zależy od sposobu montażu - jakbyś miał opornik 1mΩ, to trzeba by go robić bardzo starannie, przy 10mΩ też trzeba by się trochę postarać - choćby zwrócić uwagę na to, by nie było dużej różnicy nagrzewania się obu końców opornika, żeby połączenia napięciowe zrobić cienkim miedzianym drutem (np. o grubości 0.15mm),...

Gdzie kupić rezystory 1% do końcówki mocy MOSFET 400W / 4Ohm?

[reklama] :D Gliwice ulica 1 Maja (teraz to się chyba Dworcowa nazywa), nie wiem, na mapie mam 1 Maja :D Od strona stacji idąc - za GCH po lewej stronie, tam w jednym budynku są dwa sklepy elektroniczne :D ten nazywa się Elektronik. Co ciekawe - od dłuższego czasu nie mają tam zwykłych rezystorów, tylko 1% (a może 2%, w każdym razie też dobre, a nie...

Jak zaprojektować uniwersalny schemat zasilania diod LED450-1V i RTL 350-30?

Jeśli to nie musi być super dokładne, to układ nadawczy jest prawie dobry, z dokładnością do jednej poprawki: kluczowanie lepiej zrobić nie na tym tranzystorze, do którego podłączasz LED-y, wtedy napięcie kluczowania może być dość duże (kilka V), bez ryzyka, że tranzystor wejdzie w nasycenie, bo będzie miał na bazie większe napięcie, niż na kolektorze....

Jak zrealizować cold-sparing dla DAC i opampa bez wpływu na sygnał?

Klucz analogowy CD4066 niby jest OK ale R(on) zmienia sie z temperatura i popsuje precyzje. Może zrób sobie własne klucze z tranzystorów mosfet. Ewentualnie połącz wyjścia obu układów za pomocą dwóch precyzyjnych oporników o identycznej rezystancji i uziemiaj nieużywane aktualnie wyjście - zrobi się co prawda dzielnik 1/2 ale da się skompensować. Albo...

Wzmacniacz Mosfet 25W na IRF532 - 9532.

Przepraszam za zamieszanie z tą temperaturą. Dziś zmierzyłem PCB w okolicach wzmacniacza napięciowego i jego źródłą prądowego i okazało się, że ma 30-31'. To już wiadomo od czego nagrzewają się elementy. I nie wiem jak mierzyłem, ale dziś rezystor R17 ma temperaturę pokojową, i to sprawdzałem kilkukrotnie. a wejście (filtr) zastosował bym jak w oryginalnym...

Czy można usunąć Re w wtórniku emiterowym? Zastąpienie tranzystora MOSFET-em?

To powinno wyglądać mniej więcej tak. Źródło prądowe ma działa mniej więcej tak. Na rezystorze R6 wzmacniacz ustawia takie napięcie jakie panuje na wejściu nieodwracającym. Dioda D1 służy tu jako źródło napięcia odniesienia o wartości około 0.6V. Rezystor R5 polaryzuje wstępnie diodę D1. Rezystor R8 z potencjometrem Pot 10K tworzą dzielnik napiec, w...

Jak dodać histerezę do ogranicznika prądowego z MOSFET-em i LM358?

-> WRadek Rs dodaje się do Rds(on), Rs zapewne będzie w miarę dokładnym rezystorem, Rds(on) zależy od egzemplarza tranzystora, temperatury, napięcia Ugs. Trzeba uwzględnić wpływ Rds(on) przy obliczeniach progu wyzwalania, jeśli układ ma być dokładny Rds(on) powinno być znacznie mniejsze od Rs, jeśli nie zależy nam na dokładności Rs można usunąć i mierzyć...

Jak wyeliminować wzbudzanie się sztucznego obciążenia przy niskiej rezystancji?

Jeśli spadek napięcia na rezystorach wyrównawczych będzie 10 razy większy, niż rozrzut Ugs, to rozrzut prądów w tak połączonych tranzystorach będzie mniejszy niż 10%. Fakt, tylko czy jeśli zamiast 10% będzie 20% albo 30% to układ nie będzie działał poprawnie? Owszem gdyby moc rozłozyła sie dokładnie po równo mozna by cały układ nieco mocniej obciążyć,...

RDS (ON) - co to oznacza dla MOSFET

Bardzo ważny wbudowany parametr tranzystora FET (takiego jak popularny MOSFET) o nazwie RDS(ON) lub On Resistance, można znaleźć w większości arkuszy danych. Opisuje on wewnętrzną rezystancję tranzystora, ale należy pamiętać, że tylko w szczególnych okolicznościach. Warunki, dla których rezystancja włączenia może być wyceniona: stan pełnego przewodzenia,...

LG M2432 / 22LS5400 - Zwarcie na płycie juz na poziomie podłączenia 19V zasilacz

Jednak muszę wznowić temat.. kot wskoczył na meble, strącił śrubokręt i ubiło nieszczęśnie tranzystor MOSFET-N AOD478. Pech chciał że akurat ten układ, w dodatku praktycznie nie dostępny w PL, na aliex.. są i w cenie 7x tańsze niż w polskich sklepach (znalazłem tylko w 2 i oczywiście bra asortymentu) ale nie mam czasu czekać miesiąc na poczte z chin....

Subwoofer JBL E150 nie uruchamia się - uszkodzone mosfety i inne komponenty

Nie do końca tak jest , bo to moduł "AC preset signal" . Ostatecna zwłoka załączenia i mutowania( zależna od sygnału na wejściu) jest zrealizowana na C37 oraz U4B , jednak szybkie odłączenie przekaźnika i jego zwłoka to pojemność C1, dioda D1, rezystor R1, R2 oraz tranzystor Q1. Ostatni układ i tak jest wyzwalany opóźnionym sygnałem "mute". Tak więc...

Oświetlenie domowe 142-198lm/W z regulacją temperatury CCT, odwzorowaniem barw CRI 90/95 oraz WS2811

Bardzo dobre diody produkuje Bridgelux (są w TME) https://www.tme.eu/Document/253e02f8f182... W praktyce CRI ~ 98. Bardzo fajna dioda, to jest jedna z tych full spectrum, doskonale odwzorowująca skład światła naturalnego: https://obrazki.elektroda.pl/2334710200_... Niestety na ten moment mają one...

DIY mini zgrzewarka ogniw z Chin; Opinie, recenzje

https://obrazki.elektroda.pl/7788003100_... Witam was wszystkich ponownie. Dziś chciałbym zaprezentować kolejny model taniej chińskiej zgrzewarki blaszek do ogniw. Temat ten już niejeden raz był poruszany na YT, forach internetowych itp. w sensie, że to nie może działać, że tranzystory nie wytrzymują, i że w ogóle tego typu urządzenia...

Podłączenie źródła o wyższej wydajności do falownika PV - skutki

Ale jeżeli falownik ma możliwość ustawienia max mocy wyjściowej - powiedzmy na 80% - to teoretycznie nie powinien się spalić z przegrzania. Tak czy inaczej nie powinien pójść z dymem. Ale to kwestia czysto konstrukcyjna jest, jak oni ograniczają moc wyjściową. Najprościej i najrozsądniej, jak się wydaje, to ograniczanie mocy z paneli przy pomocy tracera,...

Dzielnik częstotliwości impulsów na CD4013 lub CD4017

Myślałem, że to wina zbyt dużej częstotliwości - bo tak się już kiedyś stało - ale skoro te tranzystory mogą pracować na wyższej częstotliwości tzn że nie to jest przyczyną. Dałem też mocniejszy radiator i dodatkowo przykręciłem go do rury z zimną wodą (odizolowanej od ziemi - na wszelki wypadek uprzedzam pytania) W takim razie mogę prosić o podpowiedź...

Jak uzyskać bardzo wysoką impedancję wejściową układu?

https://obrazki.elektroda.pl/1290954000_... Do napisania tego artykułu zainspirowało mnie pytanie TechEksperta o wzmacniacz operacyjny do pracy z czujnikiem piezoelektrycznym, oraz wzmianka Trymera01 o wzmacniaczach z wejściami MOSFET. Sam, kawałek czasu temu zastanawiałem się nad sposobami uzyskania wysokiej impedancji wejściowej...

Zasilacz YH3018 - Wymiana tranzystorów a wzrost temperatury pod obciążeniem

może nie wyraziłem się jasno - kondensator i rezystor grzały się przed wymianą transoptora (czyli jak na wyjściu było te 17V). Teraz grzeje sie tylko blaszka mosfeta i trochę dioda D7. jaka jest rola R1 i C5 i czemu tak mocno wpływają na pracę przetwornicy ? co do żarówki - czy sugerujesz, że żarówka 20W przy starcie może pobierać 17A ?

VW Touran wentylator klimy nie chce się wyłączyć

No i wreszcie auto zrobione , zamontowałem tego mosfeta i przylutowałem ten opór(smd) który się odkleił pod wpływem temperatury i jak na razie jest ok przejechałem około 100km , i robiłem też próby po poskładaniu czy się wentylatory włączają i też ok. Załączam parę fotek . http://obrazki.elektroda.pl/3686662200_1... http://obrazki.elektroda.pl/8910955200_1...

Grzejący się mosfet w PWM (atmega) przy sterowaniu silnikiem wycieraczek 12V

Do tego co napisał kol. trymer01 dodałbym jeszcze, że jeśli parametr Vgsth ma maksymalne napięcie np. 2V, to de facto nie oznacza to, że przy takim napięciu na bramce jest on całkowicie zamknięty lub całkowicie otwarty a jedynie, że jest w punkcie przełączenia na krzywej charakterystyki tranzystora przy danej temperaturze pracy. A jaki to ma wpływ na...

Końcówka mocy - tranzystory mocy na 5cm przewodach

5cm to nie jest tragedia dla sygnałów rzędu 50kHz. Wzmacniacz jest zwykle w metalowej obudowie co zapewnia ekranowanie. Tranzystor IRFP250 ma pojemność wejściową rzędu 2.2nF (typ.) dlatego dodatkowych kilka pF nie spowoduje katastrofy a dokładniej niczego nie spowoduje. Patrząc od strony praktycznej równomierne rozkładanie tranzystorów ma taki sobie...

Jak obliczyć elementy wzmacniacza MOSFET 30W na bazie ALEPH3?

Więc spróbuję po raz kolejny, po licznych Twoich podpowiedziach jony oraz "wczytaniu" się w problem pokrótce przeanalizować schemat, który umieściłem na początku, jakby co to mnie popraw ;-) Zacznę od wejścia. Dwie diody Zenera umieszczono jako zabezpieczenie tranzystora pary różnicowej przed uszkodzeniem. Rezystor 1K oraz 10K (na linii sprzężenia zwrotnego)...

Jak przestroić UKF w radyjku Asia? Szukam schematu i instrukcji.

ARW posiadają tylko najlepsze głowice w tunerach UKF, przeważnie robionych na mosfecie w stopniu wejściowym. 99% prostych odbiorników nie ma mechanizmu ARW w torze UKF, co najwyżej w torach AM są takowe, bo tam demodulator AM reaguje spadkiem sygnału audio gdy maleje sygnał w torze p.cz. AM. W torach p.cz. FM nie ma przeważnie potrzeby używania ARW,...

Wzmacniacz 1000W MOSFET całkiem symetryczny - nowy projekt.

Witam Wielkie dzięki za pomoc i dyskusję w tworzeniu projektu a zarazem obiecuję każdemu aktywnemu w pomocy, która coś wniesie do projektu, darmową płytkę gdy już będzie gotowa. Potrwa to pewnie parę miesięcy albo krócej, to zależy nie tylko odemnie. Wykonałem już bardziej skomplikowane projekty w dużo krótszym czasie. Taki laser do depilacji (cała...

Zasilacz analogowo-cyfrowy GHA 217 by Slawek K.

https://obrazki.elektroda.pl/1982238900_... Tym razem chciałbym zaprezentować zasilacz warsztatowy mojego projektu. Troszkę czasu nad nim spędziłem, aż osiągnąłem zakładany efekt. Obecna rewizja płytki to 18, więc trochę wersji przetestowałem :D Ale do rzeczy. Jest to zasilacz z torem analogowym i sterowaniem cyfrowym. Parametry zasilacza...

Dobór SOA dla MOSFETA pracującego w trybie ciągłym

Hmm... We wszelkiej literaturze z którą się zapoznawałem w tym temacie było zawsze podawane, że pasta i podkładki silikonowe zmniejszają rezystancję termiczną (co wydaje mi się logiczne, bo w obu przypadkach jest wypełnienie nierówności powierchni obudowy i radiatora). Wstępnie razem z tranzystorami kupiłem podkładki mikowe, bo skupiałem się na izolacji...

Tuning Wzmacniaczy - Porady i Pomoc

:arrow: sroka Ależ proszę bardzo ,to proste jak kij od szczotki. Aby zmniejszyć rezystancję transformatora należy nawinąć go grubszym drutel i/ lub mniejszą liczbą zwojów. Istnieją dwa ograniczenia: powierzchnia przekroju uzwojenia i nasycnie rdzenia (wynikające z ilości zwojów). W skrócie aby zmniejszyć drastycznie rezystancję uzwojeń najczęsciej nie...

Prostownik akumulatorowy z regulacją prądu

http://obrazki.elektroda.pl/8244310800_1... Witam szanowne grono komentatorów. Chciałbym przedstawić wykonany jakiś czas temu prostownik do ładowania akumulatorów samochodowych w dwóch egzemplarzach. Poprzedni prostownik, jaki wykonałem w roku 1998, nie zapewniał wystarczającej precyzji regulacji - wraz ze zmianami temperatury bardzo...

Stabilizator szeregowy z parą różnicową jako wzmacniacz błędu.

110k w kolektorze prawego BJT zmienić na 260K ? - nie. Obawiam się, że kolega nie rozumie zasady działania tego układu. Na emiterze będzie (Udz-Ube)= ok. 150V, prądy Ic1=Ic2= 1mA, Uc2=Uwy+Ugs= ok. 255V, więc Rc2=(360-255)/1mA=105k - handlowa wartość to 110k. Uce2=255-150=105V - kolega na schemacie liczył dla Uce=0 - a tak nie wolno. Gdyby Rc2=260k to...

Chińska latarka czołowa z biedronki. LED 3W - szukam info o sterowniku.

Sądząc ze ścieżek na druku, opornik z prawej strony R1=1kΩ nie ma wpływu na programowanie trybów pracy. Jest to opornik, przez który scalak steruje bazą tranzystora Q1, będącego zapewne tranzystorem NPN (gdyby to był MOSFET to tak duża wartość jak 1kΩ nie byłaby potrzebna, wystarczyłaby mniejsza rzędu 10-100Ω). W każdym razie tłumaczy...

Jaki zamiennik MOSFET N-channel dla SGF160N60W3?

Przecież mamy w temacie odpowiedź kolegi Trymer 01 ? Ale przecież nie ma konieczności stosowania tranzystora w obudowie izolowanej , spokojnie można zastosować tranzystor w obudowie nie izolowanej . Takie zastosowanie wprawdzie wymaga zastosowanie innego mocowania ( zwykle mocowanie z podkładką i tulejką izolacyjną jest niezbyt fortunne - tulejki izolacyjne...

Zasilacz impulsowy do zastosowań audio 250W - projekt

http://obrazki.elektroda.net/77_12399076... Od dłuższego czasu miałem ochotę zbudować przetwornicę sieciową do zasilania wzmacniacza audio. Niestety, na forum jest niewiele takich projektów, a żaden nie spełniał moich wymagań. Postanowiłem wykonać taki zasilacz samodzielnie od podstaw. Zaprojektowanie, zbudowanie i przetestowanie zasilacza...

Jak zredukować szum we wzmacniaczu MarkBass TA-503? Zasilacz impulsowy?

Szum jest raczej szerokopasmowy, ale to wzmacniasz basowy, w związku z czym ma przenosić głównie niskie częstotliwości. Fakt, że szumi w sumie środkiem, nie słyszę jednak, aby tam było np 80Hz albo niższe składowe. Tak, to hybryda, lampa i tranzystory (na wyjściach są typu Mosfet z serii IRFP). Zastanawiają mnie jednak te w przetwornicy. Są tam dwa...

Tester zasilaczy na Atmega8 + USB (aktywne obciążenie)

AVE... Średnio mi się widzi rozwiązanie z drabinką R-2R. Nie dość, że jej dokładność zależy od precyzji rezystorów i temperatury, to wpływ na nią ma też napięcie zasilania układu, a to może się zmieniać w trakcie pracy urządzenia. Do tego to tylko 8 bitów i 8 pinów zużytych. Nie lepiej by było użyć czegoś w rodzaju MCP4821 i zyskać 12 bitów z wyższą...

Nowe narzędzie on-line do projektowania przetwornic od ON Semi

http://obrazki.elektroda.pl/2261309600_1... ON Semiconductors (dawnij Fairchild) zaprezentował właśnie nową wersję swojego webowego narzędzia do projektowania systemów zasilania. Nowy Powertrain umożliwia projektowanie kompletnych systemów i analizę ich pracy. Dzięki wykorzystaniu tego webowego narzędzia można bez problemu skrócić czas...

Onwa MK2 – modyfikacja filtrów i rezystorów, wpływ na szumy i czułość odbiornika

Witam po co tyle zachodu najprościej ustawic się na stacje która nadaje i do głośnika dołączać kondensatory elektrolityczne w przedziale 47-100 mikrofarada na 25V obcina szumy i polepsza slyszalność slabszych stacji. Obcina szumy :?: Raczej zmienia barwę tonów, dodając równolegle do impedancji głośnika reaktancję Xc kondensatora zależną od pojemności...

Wpływ sterownika bramki na działanie przetwornicy

Szczytowe napięcie w fazie na kluczu (VPH) to w synchronicznej przetwornicy typu buck jeden z głównych parametrów określających niezawodność całego zasilacza. Projektanci tego rodzaju urządzeń zazwyczaj dopuszczają, aby oscylacje podczas przełączania kluczy wynosiły do 85..95% maksymalnego napięcia dla danego tranzystora MOSFET. Ten margines konieczny...

Nagrzewnica indukcyjna o mocy 3.5KW

http://obrazki.elektroda.pl/1669156600_1... Nagrzewnica indukcyjna jest urządzeniem, które od zawsze chciałem wykonać. Moje pierwsze próby uruchomienia nagrzewnicy polegały na eksperymentach z nagrzewnicą opartą na ZVS tzw. "Royer Induction Heater", nagrzewnicą opartą na sterowniku i części mocy DRSSTC. Moje dotychczasowe poczynania...

Projekt Przetwornicy od podstaw 12V-> +-70VDC 1000W

Większa gęstość prądu w uzwojeniu wtórnym wynika z innego stosunku wartości skutecznej i średniej płynącego prądu. W uzwojeniu wtórnym przy max. wypełnieniu stosunek ten jest prawie równy 1, za to w uzwojeniu pierwotnym 1,41. Więcej możesz przeczytać w tym temacie: http://www.elektroda.pl/rtvforum/topic14... Aby straty mocy w obu uzwojeniach...

Termostat do lodówki z wieloma zbędnymi funkcjonalnościami *Icebox thermostat*

https://obrazki.elektroda.pl/7853440200_... *Icebox thermostat* jest termostatem do lodówki zawierającym mniej i bardziej wymyślne funkcjonalności, przy czym większości z nich z pewnością nie znajdziecie w pospolitych termostatach. Zostały uznane za całkowicie zbędne i pozbawione sensu ;) Konfiguracji termostatu dokonuje się bezprzewodowo...

Nano-przełączniki nadzieją na bardziej oszczędną energetycznie elektronikę

http://obrazki.elektroda.pl/1615669800_1... Poprzez znaczną miniaturyzację przedwojennej techniki komputerowej i połączenie jej z nowymi trwałymi materiałami naukowcy z Uniwersytetu Case Western Reserve zbudowali nanometrowe przełączniki i bramki logiczne zużywające mniej energii niż te nowoczesne używane w milionach sztuk w nowoczesnych...

Jaki MOSFET do regulatora PWM NE555 dla silnika 5 A z baterią 3,7 V?

(...) (to chyba mosfet typu n)) moze byc mosfet typu p mi tam obojetnie jaki mosfet bedzie Licze na szybka pomoc (at)ElektrodaBot AI: Jaki jest dokładny model lub typ regulatora prędkości PWM, którego używasz? Podalem link w opisie AI: Jaki typ silnika używasz (np. szczotkowy, bezszczotkowy)? Szczotkowy Wstępna ocena dostępnych informacji - Użytkownik...

Tranzystory GaN do zastosowań kosmicznych

https://obrazki.elektroda.pl/8965640400_... Rys.1. Przekrój typowego krzemowego tranzystora MOSFET. Tranzystory mocy GaN są idealnym wyborem do zastosowań związanych z zasilaniem i systemami RF w systemach kosmicznych. Dzięki nowym rozwiązaniom eGaN, firma EPC Space gwarantuje odporność na promieniowanie i SEE (efekty pojedynczego...

Układ ładowania akumulatora oraz odpowiednik EWR do Simsona

http://obrazki.elektroda.net/70_12795670... Układ ładowania akumulatora, który chcę przedstawić działa nieco inaczej niż tradycyjne układy regulatorów napięcia do motorowerów budowane samodzielnie. Użyłem go w motorowerze Simson S51 ale zapewne może być zastosowany w innych z tradycyjną prądnicą. Jest to ogranicznik napięcia, który wykorzystuje...

Strojenie toru p.cz. w tunerze UKF FM Unitra lata 80. - sposób, pomiar oscyloskopem C1-118A, SDR

Przecudowany ten tuner to i pływa. Heterodyna za mocno wyżyłowana, pracująca z prądem kolektora ponad 6mA przy Uce zbliżonym do 10V i napływanie mamy na zamówienie. Już taki pozornie niby niewielki prąd nagrzewa na tyle strukturę krzemową tranzystora, że ten zaczyna pięknie wraz z nagrzewaniem płynąć, aby za jakieś pół godziny dopłynąć i się zatrzymać...

Układy z wyjściem prądowym

Jakkolwiek budowa układów luster prądowych, takich jak chociażby źródło prądowe w układzie Howlanda, jest wykładana na podstawowych zajęciach z projektowania układów analogowych, zaskakująco duży odsetek inżynierów elektroników rozpatruje układy, nad którymi pracuje, tylko i wyłącznie w kontekście napięcia, szczególnie podczas definiowania parametrów...

Układy prądowe - uniwersalna skrzynka z narzędziami

Jakkolwiek układy prądowe, takie jak źródło prądowe Howlanda, czy rozmaite lustra prądowe są analizowane na zajęciach z elektroniki analogowej, to większość inżynierów myśląc o precyzyjnych układach analogowych myśli tylko w kategorii napięcia. To wielka szkoda, ponieważ układy z wyjściem prądowym, w wielu aplikacjach, oferują ogromną przewagę nad napięciowymi....

Rzadko zadawane pytania: Jak dobrać odpowiedni układ zabezpieczający?

https://obrazki.elektroda.pl/2830987100_... Pytanie: Jakimi aktywnymi układami elektronicznymi mogę zastąpić diody transil i bezpieczniki? Odpowiedź: Zabezpieczeniami przeciwprzetężeniowymi. Producenci we wszystkich branżach nieustannie dążą do osiągnięcia najnowocześniejszych systemów, próbując jednocześnie zrównoważyć takie innowacje...

Led Cube - zasilanie i sterowanie z 3.3V - co wybrać?

- Sumaryczny prąd wyjściowy przy załączonych ośmiu wyjściach, po 12 mA każde, to prawie 100mA. Dopuszczalny wpływający do VCC to 70 mA. Będzie ciepło. Niektóre serie układów logicznych mają wyższe wydajności prądowe, jeśli dobrze pamiętam AC ma większą. - Przebieg sterujący PWM podawany na bramki tranzystorów pośrednio przez CD4051 + rezystory na bramkach...

Tranzystory eGaN trafiają na pokład misji kosmicznych

https://obrazki.elektroda.pl/3065618400_... Azotek galu (GaN) kontynuuje swoją misję przejęcia coraz szerszego spektrum aplikacji. Nie wystarczy jego obecność na Ziemi, GaN znajduje także aplikacje w kosmosie w postaci np. tranzystorów mocy. Są one idealnym wyborem dla aplikacji mocy i RF do obsługi misji kosmicznych. Firma EPC Space...

6 sposobów pomiaru pojemności kondensatora. Jak zmierzyć pojemność kondensatora?

Masz jak najbardziej rację, dlatego zarówno w metodzie ze źródłem, jak i CTMU dodana jest możliwość, a nawet potrzeba wstępnej kalibracji. Dodatkowo wypadałoby zapewnić instrumentowi stabilne zasilanie. Zacząłeś temat od tego jak zmierzyć pojemność nie mając wzorcowego kondensatora. Kalibracja tylko częściowo rozwiązuje problem, opiera się na założeniu...

Źródło prądowe na LM4558 i BD140 - prąd maksymalny 230mA zamiast 91mA

To jest jakiś błąd WO ,że poniżej prądu "znamionowego" od pewnego momentu napięcie zaczyna powoli maleć? Da się to jakoś ustabilizować? Aby nie wprowadzać Cię nieświadomie w błąd doradzając tak na odległość, przebadałem tak jak Ty na stykówce ten układ, znalazłem jakiś 4558 (ma prawie 30 lat) i BD136. Przetestowałem też wariant z mosfetem (BSS92, nawet...

Szczytowy prąd izolowanych sterowników bramki tranzystora

Jedno z często zadawanych pytań przy wyborze sterownika bramki dotyczy prądu szczytowego, jaki może dostarczyć dany układ. Prąd szczytowy jest jednym z najważniejszych parametrów w karcie katalogowej sterownika bramki tranzystora. Metryka ta jest generalnie traktowana jako podstawa dla szacowania siły sterowania bramki. Czas włączenia i wyłączenia tranzystora...

Zasilacze samochodowe wysokiej jakości i wysokiej sprawności

Zasilanie układów elektroniki samochodowej może być trudne ze względu na wymagania dotyczące wysokiej niezawodności przy stosunkowo niestabilnym napięciu akumulatora. Różnorodność systemów elektrycznych i mechanicznych współpracujących z akumulatorem pojazdu i może powodować gwałtowne skoki napięcia w nominalnym zasilaniu 12 V. W rzeczywistości napięcie...

IR2153 - Jak obliczyć i zbudować przetwornicę rezonansową LLC 600W?

Tryb quasi-rezonansowy (QR), określany również jako tryb przewodzenia krytycznego (CCM) lub tryb przejściowy (TM) Oj nie ;] Po pierwsze, nie CCM, tylko mowisz o CrM. Po drugie, QR nie jest tożsamy z CrM: QR - kontroler zawsze stosuje valley switching (o ktorym zreszta sam napisałeś) a w zaleznosci od obciazenia wybiera sobie w ktorej 'dolinie' wyłączyć...

FPGA o niskim poborze mocy i wysokich, kosmicznych ambicjach

Misje kosmiczne coraz częściej wymagają nie tylko solidnych ale i wydajnych rozwiązań elektronicznych. Układy FPGA z rodziny PolarFire firmy Microchip oferują obecnie podwyższoną odporność na promieniowanie, co pozwala zredukować czas potrzebny na opracowanie nowych systemów, a dzięki temu zredukować koszty tego typu systemów. Microchip wprowadził niedawno...

Przeróbki zasilaczy ATX do nietypowych zastosowań.

Temat się trochę zdezaktualizował, bo napisałem go już kilka lat temu ale tak jakoś mi zeszło z publikacją. No ale najwyższa pora to przepchnąć, i może się jeszcze komuś przyda. Zasilacze ATX są były często przerabiane do wykorzystania jako zasilacz laboratoryjny albo jako zasilacz do jakiegoś specjalnego obciążenia (np. do diod LED mocy). O przeróbkach...

Proszę o sprawdzenie schematu subwoofera aktywnego [edytowany]

które elementy są odpowiedzialne za prąd spoczynkowy? Za zmianę tego prądu w funkcji temperatury będą to MOSFETy i tranzystory DB139/140. Prócz tego diody 1N4148, ale one nie są na radiatorze więc średnio to na nie wpływa. Dlatego w tego typu konstrukcjach jest ważna stabilizacja nagrzewania się tranzystorów końcowych za pomocą ujemnego sprzężenia...

Obliczenia strat dynamicznych dla mosfet

https://obrazki.elektroda.pl/6720313900_... Na forum często pojawiają się tematy związane z przetwornicami, w których elementem kluczującym jest tranzystor mosfet. Okazuje się, że temat nie jest prosty i często po uruchomieniu układy ulegają awarii. Większości problemów można zapobiec wykonując wstępne obliczenia, jednak dokumentacje...

Aktywne obciążenie z pomiarem pojemności akumulatorów.

https://obrazki.elektroda.pl/5705909000_... NA WSTĘPIE Wiem, wiem, ktoś zaraz powie, że układów aktywnego obciążenia nie sposób zliczyć i kolejny taki projekt przyczynia się do klęski urodzaju… 8-) Mimo wszystko chciałbym przedstawić projekt aktywnego obciążenia. Aktywne obciążenie samo w sobie nie jest czymś szczególnym, ale...

Jak poprawić wzmacniacz hybrydowy, by uniknąć zniekształceń i spalania MOSFETów?

Dzięki wszystkim za porady. Dałem kondensatory 100nF/100V równolegle z diodami prostowniczymi w zasilaczu +-35V. Ponadto dałem je na elektrolitach za mostkiem oraz na wyjściu zasilacza. Na wyjściu wzmacniacz za zastosowałem rezystor 10om/10W w szereg z proponowanym kondensatorem 100nF/100V. Proszę o sprostowanie jeśli kondensatory na diodach są zbędne...